İnsan İslam Ahlak

İffet ve Hayâ Nedir Erkeklerle kadınlar arasında hayâ, iffet, edep ve nezâketin hâkim olması çok mühim bir meseledir. İslam'ın mümin bir kulda istediği ve aslında Müslümana en çok yakışan iki haslet olan iffet ve hayâya nedir? Ne anlama gelir? İffet ve hayâ yoksunluğunun zararları nelerdir? "O (felâha eren mü'minler), iffetlerini korurlar; ancak eşleri ve mâlik oldukları (câriyeleri) hâriç. (Bunlarla münâsebetlerinden dolayı) kınanmış değillerdir. Şu hâlde, kim bunun ötesine gitmek isterse, işte bunlar, haddi aşan kimselerdir." (el-Mü'minûn, 5-7) İffet nedir? İffet, nefsi her türlü şehvetlerden ve süflî arzulardan muhâfaza etmektir. Bu, insana âit bir husûsiyettir. İnsanı diğer mahlûkattan ayıran en mühim vasıftır. İffetin kaybedilmesi; insanlık haysiyetini zâyî etmek ve diğer mahlûkâtın durumuna düşmek demektir. Hayâ nedir? Îmandan bir şûbe olan hayâ ise, kötü ve çirkin sayılan şeylerden uzak durmak, tavır ve davranışlarda ölçülü olmak,

Hayâ Utanma Duygusu        Ar, utanma duygusu. Edeb, mahcubiyet, utanmak; ar ve namus; nefsin çirkin şeylerden sıkılması ve bunun için kötü şeyleri terk etmesi. Hoş ve güzel olmayan bir olayın ortaya çıkmasından kalbte meydana gelen bir incelik ve ızdırabtır. Hayâ herkese nasib olmayacak kadar değerlidir. Ahmet Rıfat da Tasvir-i Ahlâk adlı sözlüğünde şunları söyler: "Bu güzel duygu, biri fıtrî, diğeri dinî olmâk üzere iki türü kapsamaktadır. Fıtri olan, halk yanında açılması haram olan yerleri açmamak gibi şeyler olup, dinîsi, halk ve Halık huzurunda edeb ve hürmet müntehi olur".     Fahri âlem efendimiz, "Hayâ imandan bir şubedir" buyurdular. "Utanmıyorsan dilediğini yap" nebevi hadisi de varid olmuştur ki, hikmetle damgalanmış bu hadis dünya ve içindekileri değer icazla düzenlenmiş bir kelâmdır.  İmam Ali -Allah onun yüzünü keremli kılsın ve ondan razı olsun-, "Bir kimse Hayâ elbisesini giyinse, yani Hayâyı kendisine prensip edinse halk o k

Gençlere "Hayâ" Yakışır Allah Resulü Sallallahü Aleyhi Vesellem Ensar’dan bir kişinin yanından geçerken, onun kardeşini utanmaktan vazgeçirmeye çalıştığını gördü. ‘Onu kendi haline bırak; çünkü hayâ imandandır!’ buyurdu. Hayâ mümin ahlâkıdır. Edep, kulluk ve tüm güzellikler hayâ ile gelir. Şimdilerde anne-babasının, öğretmeninin yanında bacak bacak üstüne atabilen, uzanabilen, kendinden büyüklerin huzurunda hiç çekinmeden sigara içebilen gençlik, hayâ duygusundan yoksun olduğu için bu halde. Eskiden bir şarkıyı güftesindeki bazı uygunsuz cümlelerden ötürü reddederken simdi güftesi bir uçtan bir uca ahlaksız, klibi tamamıyla müstehcen şarkıları çocuğumuzun dilinde duyduğumuzda "Ne güzel de sesi varmış benim yavrumun!" demekle yetiniyoruz. Genç kızımız ve oğlumuzla beraber izlediğimiz dizilerde hoşumuza gitmeyen bir bölüm olursa zaplayıp, bir müddet sonra aynı kanala dönerek eğlencemizden ödün vermiyoruz. Eğlence, espri, popüler kültür derken çoğalan eksilerimizin

109 Hadis-i Şerif ١) اَلْحَيَاءُ مِنَ اْلاِيمَانِ Okunuşu: El hayâü Minel îmân! Anlamı: Utanmak hayâ imandandır. ٢) اِحْفَظِ اللَه يَحْفَظْكَ Okunuşu: İhfezillahe yehfezek! Anlamı: Allah’ü Teâla’nın dinini koru ki Allah’ü Teâla'da seni korusun! ٣) مَنْ لاَ يَرْحَمُ لاَ يُرْحَمُ Okunuşu: Menla yerham la yurham! Anlamı: Merhamet etmeyen merhamet göremez ٤) تَهَادُوا تَحَبُّ Okunuşu: Tehadu tehabbu! Anlamı: Hediyeleşin ki birbirinizi sevesiniz. ٥) اَلْاَشْرَةُ شَرٌّ Okunuşu: El eşratü şerrun! Anlamı: Azgın davranmak, nimeti beğenmemek şerdir. ٦) اَلْمَرْؤُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ Okunuşu: El meru ala dini halilihi! Anlamı: Kişi, dostunun dini ve ahlakı üzeredir. ٧) بَلَّغُوا عَنِّي وَلَوْ اٰيَةً Okunuşu: Belleğu ğanni velev ayeh! Anlamı: Benden öğrendikleriniz bir ayeti kerime ve hadiste olsa tebliğ edin. ٨) مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ Okunuşu: Men teşebbehe bikavmin fe huve minhum! Anlamı: Kim bir kavme