İnsan İslam Ahlak

  Sanma Ey Hace ki Senden Zer ü Sim İsterler   Sanma ey hace ki senden zer ü sim isterler, Yevme la yenfau da kalb-i selim isterler… (Ey efendi! Sanma ki senden altın ve gümüş isteyecekler; Hayır, Yevme la yenfau da ancak masivadan temizlenmiş, tertemiz bir kalp isterler) Beyitte Şuara suresinin 88 89 ayetlerini telmih mevcut olup; (Yevme la yenfau malun vela benun / Illa men eta'llahe bi kalbin selim) Buyurulmaktadır. Mealen O gün (kıyamette) mal da fayda vermez evlâtlar da / Ancak sağlam bir kalp ile Allah'ın huzuruna gelenler müstesna demek olur ki şair ahirete temiz kalp ile gitmek gerektiğini vurgulamaktadır…   Berzah-ı havf ü recadan geçe gör nakam ol, Dem-i ahirde ne ummid ü ne bim isterler… Korku ve ümit merhalesinden geçip nakam olmaya bak; Yoksa son nefeste ne korku ne de ümit işe yaramaz…   Unutup bildiğini arif isen nadan ol Bezm-i vahdette ne ilm ü ne âlim isterler Eğer arif isen bildiklerini (vesveselerini) unutup bilmezlik makamı

Âlemi Başıboş Sanma, Ey Ahmak! Âlemi başıboş sanma ey ahmak, Bütün mahlûkatı yaratan vardır. Başını kaldır da âleme bir bak! Göğü yıldızlarla donatan vardır. Tesadüf olur mu şu yüce nizam? Her şeyde görülür büyük intizam. Takvimli bir saat gibi muazzam, Ay ile güneşi yürüten vardır. Bize yağlı fındık veriyor çalı, Bir böcek ipekten dokuyor halı, Zehirli bir arı yapıyor balı, Bunların hepsini öğreten vardır. İnek su içiyor, saf süt oluyor, Ağaç, ekşi tatlı meyve veriyor, Şimşekler çakıyor, rahmet yağıyor, Gökte yıldırımı gürleten vardır. Maksatsız göz görür, kulak duyar mı? Hoca, aklı olan küfre kayar mı? Cehennemde tatlı cana kıyar mı? Dilimizi döndürüp söyleten vardır.

Âlemi Başıboş Sanma Ey Ahmak! Âlemi başıboş sanma ey ahmak, Bütün mahlûkatı yaratan vardır. Başını kaldır da âleme bir bak! Göğü yıldızlarla donatan vardır. Tesadüf olur mu şu yüce nizam? Her şeyde görülür büyük intizam. Takvimli bir saat gibi muazzam, Ay ile güneşi yürüten vardır. Bize yağlı fındık veriyor çalı, Bir böcek ipekten dokuyor halı, Zehirli bir arı yapıyor balı, Bunların hepsini öğreten vardır. İnek su içiyor, saf süt oluyor, Ağaç, ekşi tatlı meyve veriyor, Şimşekler çakıyor, rahmet yağıyor, Gökte yıldırımı gürleten vardır. Maksatsız göz görür, kulak duyar mı? Hoca, aklı olan küfre kayar mı? Cehennemde tatlı cana kıyar mı? Dilimizi döndürüp söyleten vardır. (Alıntı)

Sanma Ey Hace! Sanma ey hace ki senden zer ü sim isterler Yevme la yenfau da kalb-i selim isterler. Alem-i bi meh ü hurşid ü felekde her giz Ne muhendis ne müneccim ne hâkim isterler. Kible-i ma'niyi fehm eylemeyen kec revler Sehv ile secde edip ecr-i azim isterler. Berzah-ı havf ü recadan geçe gör nakam ol Dem-i ahirde ne ummid ü ne bim isterler. Unutup bildiğini arif isen nadan ol Bezm-i vahdette ne ilm ü ne alim isterler. Alem-i bi meh ü hurşid ü felekde her giz Ne muhendis ne müneccim ne hâkim isterler. Harem-i ma'niye biganeye yol vermezler Aşina yi ezeli yar-i kadim isterler. Sakin-i dergeh-i teslim-i riza ol daim Bermurad itmeğe hizmette mukim isterler. Dergeh-i fakra varıp dirliğini arz etme Anda her giz ne sipahi ne zaim isterler. Aşık ol serbet-i vasl ister isen kim aşık Çaresiz derd arayıp renc-i elim isterler. Ni'met-i zahire dilbeste olan gürsineler Muzd nan pareye cennat-i naim isterler.