İngilizlerin Dünyaya Hâkim Olma Stratejisi

İngilizlerin Dünyaya Hâkim Olma Stratejisi

16. Yüzyılda I. Elizabeth döneminde, Walter Raleigh bir çeşit deniz emperyalizminin teorisini ortaya koymuş ve bu teoriyi şu sözlerle özetlemiştir: “Denize hâkim olan, ticarete de hükmeder; ticarete hâkim olan ise dünya zenginliklerine hükmeder, yani dünyaya hâkim olur.”

Raleigh’in ortaya koyduğu bu tez İngiliz sömürgeciliğinin temelini oluşturmuş ve 16. Yüzyıldan itibaren İngilizler bu doğrultu da hareket etmişlerdir. 19. Yüzyıla gelindiğinde yukarıda da belirtildiği üzere Berlin konferansında Afrika topraklarının, Avrupalı güçler arasında paylaşılmasından sonra, İngiliz sömürgeciliği Afrika da etkisini arttırmıştır. İngiltere, Hindistan ile olan ticaretinin güvenliğini sağlamak için bu bölgede Somali’yi ele geçirmek adına uğraşlar vermiş ve nihayetinde 1886 yılında, Somali’nin ileri gelen kabileleriyle yaptığı antlaşmayla birlikte kuzey bölgesini tamamı ile hâkimiyeti altına almıştır. Afrika’nın, Berlin konferansı ile paylaşılmasından aslan payını İngilizler almıştır. İngilizlerin bu yüzyılda temel stratejisi şu sözlerle özetlenebilir: “ Bir ülkeyi bütünüyle ele geçiremiyorsan böl, parçala ve yönet.” İngilizlerin 19. Yüzyıl itibari ile uyguladıkları politikalara baktığımızda bu durum net şekilde görülmektedir.

Afrika, Fransızlarında sömürge akınlarına maruz kalmış ve kıtanın bir bölümü uzunca bir süre Fransa’nın kontrolü altında kalmıştır. Fransızların ünlü komutanı Napolyon 1798 yılın da Osmanlı idaresinde bulunan Mısır’ı işgal etti.

Fransızların, Mısırı işgal etmesindeki amaç, İngiltere’nin Akdeniz ve uzak doğudaki etkisini kırmak, uzak doğuya giden yolları ele geçirip, bölgede etkili güç olmaktı. Berlin konferansından sonra bölgede etkinliğini arttıran Fransa’nın en etkili sömürge kolonisi olarak Senegal’i gösterebiliriz. Fransa, 1895 yılında Senegal’i resmi sömürgesi haline getirmiştir. Fransa’nın, Senegal de ki sömürge faaliyetleri diğer bölgelerdekine nazaran daha farklı gelişmiştir. Senegal, ekonomik yatırım en fazla yapıldığı bölgelerden biri olmuştur.