Tefekkür

Tefekkür

 

Faziletler dörttür:

1- Adalet: Nefsani kuvvetlerin orta yolda durmasıyla var olur.

2- İffet: Bu, şehvete hakim olmakla mümkündür.

3- Kuvvet: Bu, öfke ile kaimdir.

4- Hikmet: Bu da tefekkür ile ayakta durur.

 

Tefekkürün faziletine ermek isteyen şu beş şeyi yapsın:

1- Allah’ü Teâlâ’nın varlığına delalet eden ayetleri ve O’nun birliğini belirten alametleri düşünsün.

2- Allah’ü Teâlâ’nın ihsan edeceği sevabı arzulasın.

3- Allah’ü Teâlâ’nın vereceği cezayı aklından çıkarmasın.

4- Allah’ü Teâlâ’nın insana yaptığı ihsanı ve cefayı düşünsün.

5- Allah’ü Teâlâ’nın nimetlerini, yüce makamları tefekkür etsin.

 

Ayetleri ve alametleri düşünmek şöyle olur:

 

Kişi, Allah’ü Teâlâ’nın kudretini düşünmeli. Bunları, yerin ve semaların yaratılışında, güneşin doğuşunda ve batışında, gecenin ve gündüzün değişmesinde, bilhassa kendi nefsinde görmelidir. Cenâb-ı Hak buyuruyor ki:

 

“Kesin olarak inananlar için yeryüzünde nice ibretler vardır. Kendi nefislerinde de öyle, göremiyor musunuz?” (Zâriyat Sûresi, ayet 20-21)

 

Yeryüzünün dağlarında, denizlerinde, ağaçlarında, bitkilerinde, madenlerinde ve canlılarında Cenâb-ı Hakk’ın kudret, irade ve birliğine delalet eden alametler açıkça sergilenmektedir. Bir kimse ayetler ve alametler üzerine tefekküre dalarsa şüpheden arınmış bilgisi artar, marifeti ziyadeleşir. Allahu Teâlâ buyuruyor ki:

 

“Allah’ü Teâlâ’nın nimetlerini saymakla bitiremezsiniz.” (İbrahim Sûresi, ayet 34)

 

İnsan, görünen veya görünmeyen bütün nimetler üzerine düşünerek muhabbetini artırmış olur.

 

Bu hususta Ömer b. Abdülaziz Rahmetullahi Aleyh der ki:

 

“Allah’ü Teâlâ’nın nimetleri hususunda düşünmek, ibadetin en faziletlilerindendir.”

Kaynak: Miftâhu’r-Rüşd

 

Kur’an-ı Kerim’de iyiler övülürken buyuruluyor ki:

(Onlar ayakta iken, otururken, yanları üstüne yatarken hep Allah’ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışını inceden inceye düşünürler. “Ey Rabbimiz, sen bunları boşuna yaratmadın. Sen [boş, manasız şeyler yaratmaktan] münezzehsin. Bizi Cehennem azabından koru” derler.) [A. İmran 191]

 

Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:

(Allahü teâlâ’nın azameti, Cennet ve Cehennem hakkında bir an tefekkür, bir geceyi ihya etmekten iyidir.) [Ebuşşeyh]

 

(Sükûtu tefekkür, bakışı ibret olup çok istigfar eden kurtuldu.)[Deylemi]

 

Âlimler buyuruyor ki:

Tefekkür, insanı bilgili eder. Bilgili olan da amel eder. (Vehb bin Münebbih)

 

Allah’ü Teâlâ’nın azametini düşünen insan, Ona isyan edemez. (Bişr-i Hafi)

“İnsan, tefekkür ederek kâinat kitabını okumayı öğrenebilirse, çevresinde gördüğü her zerre ona Cenâb-ı Hakk’ı anlatır, mârifetullâha ulaştırır.”

(www.duabahcesi.net)

 

Tefekkür Beş Çeşittir

 

Muhammed b. Hamid et-Tirmizî’ye göre tefekkür beş çeşittir:

 

1. Allah’ü Teâlâ’nın yarattığı şeylere bakıp, O’nun yüceliğini düşünmek. Bundan “Marifet” yani “Rabbini tanımak” hâsıl olur.

2. Allah’ü Teâlâ’nın nimetlerini ve ihsanlarını düşünmek. Bundan “Muhabbet” hâsıl olur.

3. Allah’ü Teâlâ’nın vaad ettiği nimetleri ve mükâfatları düşünmek. Bundan “İbadete karşı rağbet” ve “İbadet yapma şevki” hâsıl olur.

4. Allah’ü Teâlâ’nın azabını düşünmek. Böyle tefekkür eden kimse, Allah’ü Teâlâ’ya isyan etmekten sakınır.

5. Allah’ü Teâlâ’nın verdiği nimetler ve ihsanlar yanında, nefsin kötülüklerini düşünmek. Bundan da, “Geçmiş günahları hatırlayarak Allah’ü Teâlâ’ya karşı hayâ, utanma” hâsıl olur.”

Kaynaklar: Sülemî,Tabakâü’s-Sûfiyye, s.281; Kalp Âlemi (Kalbin Sâlih Amelleri, s.62-63) Siraceddin Önlüer

 

Bir Başka kaynaktan; Tefekkür Beş Çeşittir

 

Muhakkak ki tefekkür beş çeşittir;

1- Allah’ü Teâlâ’nın âyetlerini tefekkür (düşünmek); Bu tefekkürle, tevhid inancı ve yakîn “Hakîki iman” ortaya çıkar.

2- Allah’ü Teâlâ’nın verdiği nimetleri tefekkür; Bu tefekkürle, “Muhabbet- sevgi” ortaya çıkar.

3- Allah’ü Teâlâ’nın vaadini tefekkür; Bu tefekkürle, “Âhiret için çalışma gayreti” ortaya çıkar.

4- Allah’ü Teâlâ’nın tehdidini tefekkür; Bu tefekkürle, “Allah korkusu” ortaya çıkar.

5- Allah’ü Teâlâ’nın ihsan ettiği nimetlere mukâbil ibadet hususunda kendi nefsinin kusurlu olduğunu tefekkür; Bu tefekkürle, “Hâya hissi” ortaya çıkar. (Münebbihat)

Allah’ü Teâlâ bizleri boş şeyleri düşünüp, bu beş fazileti kaçırmaktan muhafaza eylesin! Âmîn!