Şeyh'ül Ekber Muhyiddin ibn Arâb-î Kuddise Sirrûh’tan Nasihatler

Şeyh'ül Ekber Muhyiddin ibn Arâb-î Kuddise Sirrûh’tan Nasihatler

01-  Kusurları örtenlerden ol, Allah yardımcın olur. Akraba ve komşularına iyilik et, Müslüman olursun. Dostlarına iyilik et, mümin olursun. Allah’ın farz kıldığı ibadetleri yap, âbid (ibadet eden) olursun...

02-  İnsan adaleti önce kendi nefsinde uygulamalı, insana yakışan ne kadar güzel şeyler varsa, onları doğru bir şekilde kendisine mal etmeli.

03-  Faydasız ilim, şifasız ilaca benzer. Güzel ilim, çalışma ile beraber olandır.

04-  İnsanın kendi şahsına rahmeti, başkasına rahmetinden daha büyüktür.

05-  Peygamberlerden sonra, insanlar üzerinde en büyük hak, ana ve baba hakkıdır. Duada, nefsini, ana babasına takdim emir olunmuştur. Kur’an-ı Kerim 71/28 bunu, “Rabbim beni, anamı, babamı, evime inanmış olarak gireni, inanan erkek ve kadınları bağışla; zalimlerin de yalnız helâkını arttır,” şeklinde belirtir.

06-  Eğer söz sahibi isen, hak ile söyle, hak ile hükmet. Heva ve hevese uyma.

07-  Hesap günü, ahiretteki hesap günü olmakla beraber, dünyada nefislerini hesaba çekmeyenler için de geçerlidir. “Hesaba çekilmezden önce kendinizi hesaba çekin” diye emir vardır.

08-  Dünyada da cezalar vardır. Bunlar, insanları tevbe ve düşünceye yönelttiği için faydalıdır. Tevbe Suresi 102. ayetinde, günahlarını itiraf edenlerin affedilecekleri belirtilir: “Savaştan geri kalanların bir kısmı da, suçlarını itiraf ettiler. Onlar iyi işi kötüyle karıştırmışlardı. Allah’ın onların tevbesini kabul etmesi umulur; çünkü O bağışlayandır, merhamet edendir.”

09-  Allah’ın haklarına ve halkın haklarına dikkat et. Kur’an-ı Kerim 47/38’de, “… Allah zengindir, siz ise fakirsiniz... ” buyuruluyor. İnsan daima Allah’ü Teâlâ’dan istemeye mecburdur.

10-  Sakın ola ki iki kişinin arasını bozma. Bu durum dini yıkar.

11-  Sağlığını ve boş zamanlarını en kıymetli hazine olarak bil. Allah’ın razı olacağı işlerde, ölçülü bir şekilde değerlendir.

12-  Terk ettiğin kabahatleri bir daha yapmamaya kararlı ol. İşlemekte bulunduğun hayırlı işleri de ölünceye kadar sürdür, sakın bırakma.

13-  Bilmediklerini bilenden öğren. Bildiklerini de bilmeyenlere öğret.

14-  Sadaka mal ile olduğu gibi;

a)  Tehlil: (Lâ ilahe illallah),

b)  Tekbir: (Allahüekber),

c)   Tahmid: (Elhamdü Lillâh),

d)  Havkale: (Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh),

e)  Tesbih: (Sübhanallah) ile de olur. Bunlar, zikirlerin en üstünüdür.

15-  Söylediğin söze dikkat et. Örneğin, bir insan mümin kardeşine kâfir dese, o kelime dediği yere gider. Eğer dediği gibiyse, orada kalır, değilse söyleyene geri gelir.

16-  Devletin büyüklerine dil uzatma. Hataları olursa onlara aittir. Senin tutumun emirlere uymak, düzeni bozmamak olmalı. Eğer tenkit edeceksen, sıfatı tenkit et, öze dokunma. Methedersen, her ikisini de methet.

17-  Üç şeyden kork: Allah’tan, nefsinden, Allah’tan korkmayandan.

18-  Allah sana servet ihsan etmişse, onu Allah’ın razı olacağı yerlere sarf et. İnsan nimeti arttıkça, şükrünü arttırmalı. Şükür etmeyenlerin kalbine dalgınlık gelir. Bunların dilleri zikrullaha, kalpleri de huzura kavuşamaz.

19-  Üç kişi bir yerde iken, ikisinin gizli konuşması veya üçüncünün bilmediği dil ile konuşmaları doğru değildir.

20-  Konuşmalarının anlaşılmasını istiyorsan, herkesin anlayabileceği şekilde konuş. Bu yetenek, ilim adamlarının yanına cahil olarak varmakla, zahitlerin yanına dünyayı bırakarak gitmekle, irfan ehlinin yanına varınca da susmakla kazanılır.

21-  Bir şeyi iyice bilmeden, görmeden işleme. İşlediğin işin kalıcı ve faydalı olmasına özen göster.

22-  Namazı evinin her tarafında kıl. Zekâtını ver. İnsanlardan ayrı düşme.

23-  Sabırla ve namazla Hak’tan yardım iste.

24-  Evlere izinsiz girmeyin.

25-  Misafirlerine ikram et. Misafirin hakkı üç gündür. Fazla kalırsa sadaka olur. Misafire ikram, imanın şubelerindendir. Kötülüğü en güzel bir şekilde savmak, sesini kısmak, sabırlı olmak, böbürlenmemek, alçakgönüllü olmak da imanın kapsamındadır.

26-  Abdest, başlı başına bir ibadettir. Abdestli bulun.

27-  Kimsenin ayıplarını araştırma. Karınla, kocanla iyi geçin. Sakın kendine uydurmaya çalışma. Çocuklarına güzel isimler koy, edep öğret.

28-  Vasi, elçi, şahit olmamağa gayret et. Olduğun takdirde, sorumluluğunu en iyi şekilde, bilerek yerine getir.

29-  Gizli yapılan faydalı işler, ihlasın en büyük göstergesidir.

30-  Arife ve Aşure oruçlarına devam et. Zilhiccenin ilk on gününde,

Muharrem’in ilk on gününde ibadeti çok yap.

31-  Günahında ısrar etme, hemen tövbe et. Yemine dilini alıştırma, kararlarında acele etme. Eğer öfkeliysen, sakinleşmeyi bekle; aç isen, açlığını gider.

32-  Az ye, az uyu, öz konuş, yararlı iş işle. Herkesi dinle, sana faydalı olanları al ve kendinde hapsetmeden ölçülü olarak dağıtmaya yönel.

33-  Her halinde iyi niyetli olmağa gayret et. İbadetin başı, niyettir.

34-  Falcılara ve büyücülere gitme. Kendin de böyle işlerle uğraşma.

35-  Kazanmaya kudretin varken, sadaka alma. Her an Allah’ın verdiklerine şükret.

36-  “Allah” ismi şerifine devam et. Başından elifi kaldırırsan, Lillâh kalır. Yine Allah’ın ismindendir. İkinci lâm’ı kaldırırsan Hu kalır ki, o da Allah’ın ismindendir. Başka hiçbir kelimede bu özellik yoktur.

37-  Abdest alırken suyu fazla harcama. Her konuda israftan kaçın, ölçülü ol.

38-  Yedi büyük günahtan sakın: Allah’a eş koşmaktan, isim peşine düşerek yaşamaktan, nefse zulümden, yetim malı yemekten, hak edilmemiş para yemekten, askerden kaçmaktan, insanlara kötü söz söylemekten, zan ve sanılarda bulunmaktan.

39-  Hürmetler karşılıklıdır. Sabırla öfkesini yutanın kalbine emniyet ve imanın dolacağını da unutma.

40-  İhtiyacı olanların yardımına, karşılık beklemeden koş.

41-  İnsanları hayırlı işlere teşvik edenler, sevaba ortak olurlar.

42-  Borcuna sadık ol. Sözünden dönme ve yerine getiremeyeceğin vaatlerde asla bulunma.

43-  Vasiyetlerin en faydalısı ve en doğrusu, Kur’an-ı Kerim vasiyetidir. Kur’an-ı Kerim’i oku, öğren, öğret.

44-  Daima bilgili kişileri dinle. Bir işi bitirince, yeni bir işe başla.

45-  Sır tutmasını bil. Sırrın sorumluluğu çok önemlidir.

46-  Kusurları örtenlerden ol, Allah yardımcın olur. Akraba ve komşularına iyilik et, Müslüman olursun. Dostlarına iyilik et, mümin olursun. Allah’ın farz kıldığı ibadetleri yap, abid olursun. Allah’ın taksimine razı ol, zahit olursun.

47-  Sana sunulan maddi, manevi değerlerde cimrilik yapma. Ölçülü dağıt.

48-  Neyi arzuluyorsan, arzu ettiğini önce kendin yap. Örneğin: Sevilmek istiyorsan, önce sevmeyi öğren. Kazanmak istiyorsan, önce çalış. Hürmet görmek istiyorsan, önce hürmet et.

49-  Eğer işin sonundan korkar, nasıl sona ereceğini bilemezsen, Kur’an-ı Kerim,

3/8’i oku: “Rabbimiz, bizi doğru yola erdirdikten sonra kalplerimizi eğriltme, katından bize rahmet bağışla; şüphesiz sen sonsuz bağışta bulunansın.” 8/9 : “Rabbimiz, doğrusu geleceği şüphe götürmeyen günde, insanları toplayacak olan sensin. Şüphesiz ki Allah verdiği sözden caymaz.”

50-  Hata yapanları görüp, ne diyeceğini bilemediğin takdirde, Hz. İsa’nın dediği gibi söyle (Kur’an-ı Kerim, 5/117) : “Sen benim içimde olanı bilirsin, ben senin içinde olanı bilmem; doğrusu görülmeyeni bilen ancak sensin.”

51-  Eğer, Allah’a yönelerek affını istersen, Muhammed Aleyhisselâm ve ensarının dediklerini söyle (Kur’an-ı Kerim 2/286): “Rabbimiz, eğer unutacak veya yanılacak olursak bizi sorumlu tutma. Rabbimiz, bizden öncekilere yüklediğin gibi, bize de ağır yük yükleme. Rabbimiz, bize gücümüzün yetmeyeceği şeyi taşıtma, bizi affet, bizi bağışla, bize acı. Sen Mevla’mızsın, kâfirlere karşı bize yardım et.”

“Allah'ım, maksadım SEN’sin ve SEN’in rızan da arzumdur!”