İmam-ı Azam’ın Talebelere Ve Hocalara Öğütleri

İmam-ı Azam’ın Talebelere Ve Hocalara Öğütleri

01-  Konuşurken yüksek sesle konuşma. Hiç bir isinde acele etme, teenni ile hareket et. Acele şeytandır. [Hadis-i şerifte, (Teenni eden isabet eder, acele eden hata eder.) buyuruldu. Teenni, acele etmemektir.]

02-  Susmayı âdet edin. [Hadis-i şerifte, (Susmak, hikmettir; fakat susan azdır.) buyuruldu.]

03-  Her ayda birkaç gün oruç tut. [Hadis-i şerifte, (Her ay 3 gün oruç tutan, yılın tamamında oruç tutmuş gibi olur.) buyuruldu.]

04-  Nefsini hesaba çek, ilmi muhafaza et. Böylece amelinden iki cihanda faydalan. [Hadis-i şerifte, (Akıllı, nefsini hesaba çeken ve ölümden sonrası için amel edendir.) buyuruldu.]

05-  Dünya nimetine ve sağlığına güvenme. [Hadis-i şerifte, (İhtiyarlıktan önce gençliğin, hastalıktan önce sağlığın, meşguliyetten önce bos vaktin, fakirlikten önce zenginliğin, ölümden önce hayatin kıymetini bil.) buyuruldu.]

06-  Bu nimetlerin hepsinden sorguya çekileceksin. [Hadis-i şerifte, (Kıyamette, herkes ömrünü nerede geçirdiğinden, malını nereden kazanıp, nereye harcadığından ve ilmi ile amel edip, etmediğinden sorulacaktır.) buyuruldu.]

07-  Kötü kimseyi; kötülüğü ile anma, bir iyiliğini bul, onu söyle. Eğer kötülüğü din hakkında ise, bid’at ise onu insanlara söyle ve ona uymaktan onları koru. [Hadis-i şerifte, (Bid'atler yayılınca, ilmi olan bunu herkese bildirsin, bildirmezse, Kur'an-i kerimi gizlemiş sayılır.) buyuruldu.]

08-  Sakın ölümü hatırından çıkarma. [Hadis-i şerifte, (Ölümü çok hatırlayanın kalbi ihya olur, ölümü de kolaylaşır.) buyuruldu.

09-  Kur’an-ı Kerim okumaya devam et. [Hadis-i şerifte, (Kur'an okunan evin hayrı artar, melekler oraya toplanır, şeytanlar oradan uzaklaşır. Kur'an okunmayan ev, içindekilere dar gelir, sıkıntı verir, bereketsiz olur. Bu evden melekler çıkar, şeytanlar girer.) buyuruldu.]

10-  Bid’at ehlinden uzak dur. [Hadis-i şerifte, (Bid’at ehlinin cenazelerine gitme, onlarla birlikte namaz kılma. Ben onlardan değilim.) buyuruldu.]

11-  Küfür ehli ile zaruretiz konuşma, mümkünse onları Islama davet et, değilse, onlarla dost olma [diyaloga girme!] Anneni, babanı, üstadını hayır duadan unutma. Ezan okununca, hazır ol, herkesten önce mescide gel. Peygamberleri, salihleri, mescit ve mezarlar hakkında halkın gördüğü rüyaları tabir et. Kabirleri ziyaret et.

12-  Bir cemaat içinde iken, onlar teklif etmeden imam olma. Kadınların, kızların, gençlerin toplandıkları yerlere gitme. Fısk, çalgı, müzik ve diğer haram bulunan eğlence yerlerine girme.

13-  Yolda giderken sağına soluna bakmayıp önüne bakasın.

14-  Yolda giderken sağına soluna bakma, önüne bak. Bahşiş verilen yerlerde herkesten daha çok ver.

15-  Ey Yusuf, vilayetin valisine itaatli ve vakarlı davran. Hâkimlerin yanına şanlarına yakışır şekilde saygı ile gidesin. Seni ilmi bir iş için çağırmadıkça her zaman ziyaret etmeyesin. Zira sen onların sohbetine gidersen kendi değerini onların yanında düşürürsün.

16-  O halde hâkimle, devlet adamları ile ateş muamelesi yapasın. İşini bitirip uzaklaşasın. Zira onlar kendi nefisleri için düşündüklerini başkası için düşünmezler.

17-  Hükümdar kendi memurluklarından sana bir makam verirse senden ilim ve hükümde mezhebinden razı olmadıkça, (olduğunu bilmedikçe) onu kabul etmeyesin.

18-  Sakın avamlarla ve zenginlerle, sorduklarına cevap vermekten ve din ilminden fazla bir şey konuşma, böylece mala sevgin ve rağbetin var sanmasın.

19-  Küçük çocuklara ve yetimlere tebessüm edip başlarını okşayasın.

20-  İnsanların gelip geçtikleri yere oturmayasın.

21-  Mescitlerde ve çarşılarda (açıkta) yemek yemeyesin.

22-  Önce ilim sonra helal para ve mal kazanıp sonra evlenesin, çünkü ilim tahsili zamanında kazanç için çalışırsan ilim öğrenemezsin. O halde ilk gençlik çağlarında ve çeşitli düşüncelerin kalbini meşgul etmediği çağda ilim öğrenmeğe çalışasın.

23-  İnsanların iyiliğini isteyen ol, onlara nasihat et. Halk hareketlerini beğenip seninle görüşmek istediklerinde, sohbete gidesin. Meclislerinde vakarlı bir şekilde müzakere edesin. Böylece onların sevgisini kazanıp, hepsini ahirete meylettiresin. Sana gelip mesel sorana fetvasını verip başka şey ilave etmeyesin.

24-  Talebene iltifatın şefkati kalple olsun. Her taleben kendisini senin oğlun bilsin. İlme çalışma gayretleri her gün çoğalsın.

25-  Seni dinlemeyen avamla ve dünyaperestlerle sözün olmasın. Doğruyu söylemekten ise çekinmeyesin, sultan olsa bile korkmayasın.

26-  İbadetin avamdan çok olsun, az olmasın. Öyle ki, senin ibadetini kendilerininkinden az görmekle, rağbetinin azlığına yorup, akideleri zayıflamasın.

27-  Zahirinle ALLAH İÇİN olduğun gibi, batınınla da O’nun için olasın. Böylece içini dışını bir yapıp, kendini halis bir şekilde Allah’ın kulu bulasın.

28-  Çok gülmeyesin, çok gülmek kalbi öldürür, muhabbeti giderir, maneviyatı yok eder.

29-  Yürürken vakarlı olasın, her işinde acele etmeyip teenni ile hareket edesin.

30-  Konuşunca çok yüksek sesle konuşmayasın, muhatabın işiteceği kadar ve ağır söyleyesin.

31-  İnsanlar arasında Allah’ı çok anki, O’nu senden öğrensinler.

32-  Beş vakit namazın arkasından öyle bir vird edin ki, Kur’an’dan okuyup zikir ile şükrünü eda etmiş olasın.

33-  Nefsini murakebe edip, ilmini muhafazaya alasın. Böylece, amelinle iki dünyada menfaatlenesin.

34-  Elinde bulunan dünya devletine (ikbal devletine) ve bedenin sıhhatine çok fazla itibar ve itimat etmeyesin, güvenip aldanmayasın.

35-  Halkın hatasını örtüp, doğrularına bakasın. Kötü bildiğin kimseyi, kötülüğü ile anmayıp, bir iyiliğini bulup onunla söyleyesin, anasın. Fakat kötülüğü din hakkında ise onu insanlara söyleyesin ve onları ona uymaktan koruyasın.

36-  Sakın ölümü unutmayasın, üstatların için HAK Teâlâ’dan mağfiret ve rahmet dileyesin.

37-  Kur’an’ı Kerimi okumaya devam edesin.

38-  Küfür ve bid’at ehli ile konuşmayasın. Mümkün ise dine davet edip meclislerine gitmeyesin.

39-  Müezzin ezan okuyunca hazır olasın. Böylece avamdan önce mescide gelesin.

40-  Komşuda gördüğün ayıp sana emanettir. Saklayıp, kimsenin sırrını kimseye söylemeyesin.

41-  Komşudan gördüğün ayıpları, emanet bil; sakla, kimsenin sırrını kimseye söyleme.

42-  Seninle istişare edene doğruyu söyle.

43-  Cimrilikten sakın. Tamahkâr olan mürüvvetsiz olur.

44-  Her işte mürüvveti gözet.

45-  İhtiyacın olsa da, kimseden bir şey isteme. Dünya ehline rağbet etme.

46-  Bir iş için seninle meşvere edene doğru söyleyesin. Seni Mevla’ya yakın eden işleri ona öğretesin.

47-  Sakın bahil (cimri) olma, halin kötü olur. Tamah ve yalan ehli olma ki, mürüvvetsiz kalmayasın. Doğruyu yanlışa katmayasın ki, ihanet görmeyesin. Her işte mürüvveti gözetesin.

48-  Fakirsen kimseden bir şey istemeyesin. Dünya ehline hırs ve rağbet etmeyesin. Himmetini yüksek yapıp alçakta kalmayasın.

49-  Dünya işleri için sadık bir vekil bulasın. İşlerini o görüp sen ilim ve amele dönesin. İlim ehlinden hüccet ve münazara bilmeyenlerle ve makam kazanmak için olan bahis ve konuşmalara katılmayasın. Zira onlar senden çekinmeyip seni mahcup etmeye çalışırlar. Senin haklı olduğunu bilseler de aykırı giderler.

50-  İlim meclisinde sakın kızma. İnanılması zor olan hikâyeleri anlatma.

51-  Bu nasihatimizi, cani gönülden kabul et. Bunlarla dünya ve ahiretini süsle. Zira bunlar senin ve herkesin iyiliği içindir. Bu yolda git ve herkese de tavsiye et.