Halvetteki Nurlar

Halvetteki Nurlar

 

Halvet, masivadan ilgiyi kesip tamamen Allah Teâlâ Teâlâ’ya yönelmek ve kendini ibadete vermektir. Buna “erbain”de denir. Muhyiddin Arabî Hazretleri,

Ta’rifât’ında halveti şöyle tanımlar:

“Herhangi bir meleğin veya bir kimsenin bulunmadığı bir halde ve zamanda Hak Teâlâ’yla sırren konuşmak, ruhen sohbet etmektir.”

Tasavvuf ehlinin halvetten, halvet dışındaki zamanlarda talip oldukları maksatları budur. Bunun kırk günle tahsis olunması Peygamberimizin

Sallallahü Aleyhi Vesellem şu hadisinde zikredilmiş olmasındandır:

“Kırk gün Allah Teâlâ için ihlâsla amel eden kimsenin kalbinden diline doğru hikmet pınarları akar.” (Keşfu’l-Hafâ)

Peygamber Efendimiz Sallallahü Aleyhi Vesellem, kırk yaşına gelince resûl olarak gönderildi ve O’na vahiy indirildi. Vahyin indiği gün, ramazan ayından on sekiz gün sonra bir pazartesi günüydü. Vahiy ilk önce sadık rüya olarak başladı. Öyle ki, Resûlullah Sallallahü Aleyhi Vesellem’ın gördüğü her rüya, sabah aydınlığı gibi ortaya çıkardı. O’na yalnızlık sevdirilmişti. Hira mağarasında halvete çekilir, pek çok geceler orada ibadet eder ve bunun için önceden azığını götürürdü.

Vahiy meleği de Hira dağındaki mağaradayken O’na geldi.

Halveti, Hak Teâla Hazretleri, Musa Aleyhisselâm kıssasında zikretmiş ve Hz. Musa Aleyhisselâm’nın kendisine yönelişini arttırmak için O’na erbaini emretmiştir.

Allahu Teâlâ bunu:

“(Bana ibadet etmesi için) Musa ile otuz gece sözleştik ve bu otuz geceye on daha kattık; böylece Rabbinin tayin ettiği vakit kırk geceyi buldu. (A’raf Suresi-ayet 142)” buyurarak anlatır.

Musa Aleyhisselâm, İsrailoğulları Mısır’dayken onlara, düşmanlarını helak edip onları kurtarınca Allah Teâlâ indinden kendilerine helali ve haramı açıklayan,

hududu ve ahkamı gösteren bir kitap getireceğini vaad etmişti. Cenab-ı Hak, Firavun’u helak edip onları kurtarınca, Hz. Musa Aleyhisselâm Rabbinden

kitabı istedi. Cenab-ı Hak O’na otuz gün oruç tutmasını emretti. O zaman Zilkade ayı idi ve otuzuncu günün gecesi tamamlanınca ağzının kokusundan hoşlanmayarak misvak kullandı. Bunun üzerine melekler, Hz. Musa Aleyhisselâm’ya:

“Biz senin ağzından misk kokusu duyuyorduk, sen onu misvakla ifsat ettin.” dediler. Cenab-ı Hak, O’na Zilhicce’nin on gününü de oruçlu

geçirmesini emrederek:

“Bilmez misin ki, oruçlunun ağız kokusu, benim nezdimde misk kokusundan daha güzeldir.” buyurdu. Musa Aleyhisselâm’nın orucu, gündüzleri yemeyi içmeyi terk edip akşamları yemek tarzında bir oruç değil, aksine kırk gün boyunca hiç yememek şeklinde bir oruçtu. Midenin yiyeceklerden hali

olarak boş bulunması, Hz. Musa’yı Cenab-ı Hak ile mükâlemeye hazır hale getirmiştir. (Avârifu’l-Meârif).

Allah Teâlâ Teâlâ’ya yönelen ariflerin kalplerindeki ilm-i ledün, aslında Kur’an’daki bu mükâlemeden kinayedir. Kırk gün süreyle ihlâsla ve boş mideyle nefsini kontrol ederek Allah Teâlâ Teâlâ’ya yönelen kimseye, Allah Teâlâ Teâlâ, ilm-i ledün kapılarını açar. Müddetin kırk gün olarak tayin edilmesi ve sınırlandırılmasında

hikmetler vardır. O hikmeti, Cenab-ı Hakk’ın kendilerine bildirdiği peygamberleri ve peygamberlerin dışında hususi bir bilgi verdiği kimselerden

başkası bilemez.

Âdemoğlunun kendini ibadete vermesi, her şeyiyle Allah Teâlâ Teâlâ’ya yönelmesi, gündelik maişet endişesinden sıyrılması, onu, içinde bulunduğu

engellerden kurtarır; Rabbiyle arasındaki perdeleri kaldırır. Böylece kul, bütün ilimlerin kaynağı ve merkezi olan huzur-ı ilâhideki yakîn menziline

yaklaşır. Erbain tamamlanınca bütün hicaplar ve perdeler zâil olur; ilim ve marifet ona doğru akmaya başlar. Nefisteki konuşma hali, ilhami

bilgilere dönüşür. Nefis, zat-ı ilâhinin nurlarını almağa başlar. Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem Efendimizin: ”Onun kalbinden lisanına akan hikmet pınarları oluşur. (Âvârifu’l-Meârif)” ifadesi buna işarettir.

Bir adam Ebû Bekir Verrâk’ı ziyarete geldi ve ona, bana nasihatte bulun dedi. O da ona şöyle dedi:

“Dünya ve ahiretin hayrını, halvet ve azlıkta buldum. Dünya ve ahiretin şerlerini ise, çokluk ve halka karışmakta buldum.”

Dünyadan kopup uzaklaşmak, zühd hayatı hikmetin ortaya çıkması için zaruridir. Dünyadan uzaklaşmayan, hikmet kazanmaya muvaffak

olamaz.

Dinin emirlerine ve Resûlullah Sallallahü Aleyhi Vesellem’ın sünnetine tam bir teslimiyet; kalbin aydınlanmasını, dünyaya karşı zühdü, zikirden tat almayı; namaz, oruç ve Kur’an-ı Kerim tilaveti gibi ibadetleri ihlâsla yapmayı doğurur.

Halvetten murat istikamettir.

Ehlullah der ki:

Hak senden istikamet istiyor, sen ise keramet talep ediyorsun. Şeriatin emirlerine itaatkâr olmayana halvette hiçbir kapı açılmaz. Bu tür bir halvet, o kimsenin Allah Teâlâ’dan uzaklığını, gururunu, ahmaklığını ve insanlara tepeden bakmasını arttırır. Bu durum, o kişinin İslam’ın bağını boynundan çıkarıp, sınırları, ahkâmı, helal ve haramı inkâr etmesine kadar devam eder. Bu kişi, ibadetlerden maksadın sadece zikrullah olduğunu zanneder ve Resûlullah Sallallahü Aleyhi Vesellem’a uymayı terk eder. Sonra da küfre ve zındıklığa düşer. Sapmış olmaktan Allah Teâlâ Teâlâ’ya sığınırız.”

Ey Allah Teâlâ yolunun yolcusu! Bil ki, sana layık olanı, kâmil bir şeyhe tabi olman, o sana halveti emrederse halvete girmendir. Şüphesiz ki halvette, şartlarına riayet etmen kaydıyla hakikat sırrına ulaşmak isteyen kimse için pek çok hayır vardır. Eğer bir kâmil mürşidin yoksa tek başına halvete girme. Halvete giremediğin durumda, insanların içine lüzumsuz şeyler için karışma, uzlet et. Dini ve dünyevi zaruretler anında halkın içine karışabilirsin; zira ameller niyetlere göredir.

Ehlullah nazarında halvetin esası şunlardır:

1-Nefsi terbiye için yüksek gayret göstermek.

2-Sadık bir niyetle halvete girmek.

Bunun için halvet edene “Enniyetteyn”yani “iki niyet sahibi” denilmiştir. Bunlar ancak güzel niyetle hareket ederler. Mürid eğer halvette Allah Teâlâ için ihlâsı muhafaza edebilirlerse, Allah Teâlâ ona kendisi için terk ettiği şeylere bedel olmak üzere hoşlarına gidecek lütuf ve ihsanlarda bulunur.

Kullar, amellerde mübalağa ederlerse nefislerini yorarlar. Amellerinin makbul oluşuna zarar getirirler. Rızaya erelim derken bilakis, niyetlerinin

bozukluğu sebebiyle Allah Teâlâ onlara gazap eder.

Halveti sohbete tercih edenin zikr-i ilahi dışında bütün düşüncelerden uzaklaşması ve nefsinin isteklerinden kurtulması lazımdır. Halvete bu

sıfatla girmeyen mutlaka bir fitneye ve belaya duçar olur.

Meşayihten bir kısmı zikir için “Lâ ilâhe illâllah” kelime-i tevhidini seçmişlerdir. Sadık müridin ihlâsla tevhid kelimesine devam etmesi, batınını

nurlandırır; himmet ve gayreti celbeder.

Kelime-i tevhid, Cenab-ı Hakk’ın bu ümmete bir ihsanıdır. Kul, halvet esnasında kelime-i tevhidi tekrarlamaya devam edince, neticede tevhid

kelimesi, nefsin itirazlarını yok ederek kalbe yerleşir. Dil sussa da kalp durmaz, zikrini sürdürür. Neticede kelime-i tevhid kalpte cevher haline

gelir, böylece “yakîn” nuru kalbe iyice yerleşir. Hatta kelime-i tevhid lisandan ve kalpten gitse bile, onun nuru kalpte bir cevher olarak kalır. Kul, azamet-i ilâhîyi müşahede ile zikretmeye başlar. Böyle bir zikir, müşahede ve mükâşefe ile yapılan zikirdir Zat-ı ilahinin zikrinden maksat da zikir nurunun kalbe bir cevher halinde yerleşmesidir. Halvetten elde edilmesi beklenen asıl maksat da budur.

Zünnûn-ı Mısrî Rahmetullahi Aleyh şöyle dedi: ”Ben ihlâsa halvetten daha iyi götüren bir şey görmedim. Kim halveti severse ihlâsın sütunlarına iyice yapışmış ve doğruluk rükünlerinden birinde zafere ulaşmış demektir.”

Şeyh Şiblî Rahmetullahi Aleyh, bir adama nasihatte bulunarak şöyle dedi: ”Vahdete yapış, ismini toplumdan sil ve ölünceye kadar Beytullah’ın duvarına yönel, halvette kal.”

Yahya b. Muâz Rahmetullahi Aleyh: ”Vahdet, sadıkların arzusu ve idealidir. İnsanlardan öyleleri vardır ki, onun batınından halvet feryadı doğar ve nefis bu feryada cezbolur. Halvet, daha ıslah edici, daha mükemmel ve daha iyi hazırlığa ileticidir. ”demiştir.

Şeyh Muhyiddin Arabî Kuddise Sirrûh de şöyle dedi: ”Halktan ayrıldığında tevhidin ve imanın artar. Nefsinden koptuğunda yakînin kuvvetlenir. Ey şehvet ve

ibadet esiri! Ey makam ve keşif esiri olan kişi! Sen mağrur bir halde kendi nefsinle meşgul olup Hak’tan gafilsin. Sen bu halde iken kendini

bırakıp O’nunla meşgul olman nerede? Allah Teâlâ Teâlâ, her yerde hazır ve nazırdır. Siz nerede olursanız olun, O sizinle dünyada ve ahirette beraberdir.”

Muhyiddin Arabî Kuddise Sirrûh yine şöyle dedi:

“Nice kalbi ile uzlette olan vardır ki, onun cismi çarşılardadır. Nice cismi ile uzlette olan vardır ki, onun kalbi çarşılardadır. Bazıları insanların şerri

korkusuyla uzlete girmiştir. Bazıları da insanları kendi şerrinden korumak için uzlete çekilmiştir. Bu ikincisi birincisinden daha üstündür. Bazıları

Allahu Teâla ile sohbeti tercih ettikleri için uzlet etmişlerdir. Öyle ki en sonunda topluluk içinde de uzleti gerçekleştirmişlerdir. İşte onlar ricâlullahtır, Allah Teâlâ erleridir. En yüce uzlet, uzlet içindeki uzlettir. Bu da, mutasavvıfların bilinen halvetidir. Kim bu halveti devamlı yapmaya imkân bulamazsa, halvet için her sene belli bir müddet ayırsın. Kamil bir şeyhi olmayan kimse de halvete girmekten sakınsın.”

 

Kaynak: Miftâhu’r-Rüşd