Kötü Ahlâk
01- Hırs: Hususiyle haram malı ihtiyaç ve lüzumundan fazla bir düşkünlükle istemeye zorlayan kötü batıni duygu…
02- Hased: Kıskançlık. Allah’ü
Teâlâ’nın kullarına verdiği nimeti, nimet sahibine değil, kendisine yakışır
bilip başkasının sahipliğine tahammül edememek. Hased umumiyetle iki şeyde
görülür. Malda veya manevi kemalde. Böyle bir hased, sirkenin balı ifsad etmesi
gibi imanı bulandırır, bozar. Hased iyilikleri ateşin odunu yemesi gibi kemirir.
Usturanın tüyleri kazıması gibi bütün fazilet bitkilerini dibinden tıraş eder. Peygamber
buyruğu; Hased ve nemmanlık eden bizden değildir. Her günahkârda bir hayır
zerresi bulunabilir, fakat hased edende hayır yoktur. Hased Allah’ü Teâlâ indinde
şirke denktir.
03- Kibir: Kendisini büyük bilmek ve
dolayısıyla etrafını hor ve hakir görmek. Şu var ki, kendisini büyük bilmek
kibir ise de büyük tutmak kibir değil, vakardır ve iyi bir şey değildir.
04- Gazap: Hususiyle batıl üzerinde
nefsini müdafaa öfkesi.
05- Ucüp: Gurur. Kendi vasıflarını,
kemalini ahlâkını nesebini, makamını üstün bilip daima üstün kalmayı arzulamak.
06- Hikd: Hased duygusuna eş. Allah’ü
Teâlâ’nın nimet verdiklerine düşmanlık.
07- Kin:
08- Buğz: Muhabbetin aksi. İlacı, insanın
buğz beslediğine her rast gelişinde ona selâm verip beşaşet göstermektir.
09- Adavet: İlletsiz, sebepsiz,
mesnetsiz düşmanlık.
10- Hakkı tutmakta lüzumundan fazla
ısrar ve inad: Muhatabını hakka karşı gelmekte tahrik etmemek için gayet ince, İslami
ahlâk düsturu.
11- Cidal: Haktan başka ve bilhassa
nefsani meselelerde kavga huyu.
12- Tevriye: Hakkı saklamak,
gizlemek, belirtmemek. Bazı yerlerde caiz olsa da hâkim huzurunda asla caiz
değildir.
13- Gevezelik:
14- Sebbab: Söven olmak.
15- Le’an: Lanet edici olmak.
16- Esrarı fahşetmek: Sırları açığa
vurmak.
17- Hulf-i vaad: Vaadinde durmamak.
18- Emanete hıyanet.
19- Zem: Çekiştiricilik.
20- Gıybet: Birini, sırf
sevmediğinden, gıyabında küçültmek. Eğer bu fiil nefsani olmaz ve karşı taraf
için intibah teşkil ederse makbuldür.
21- Yüze karşı mübalağalı medh-ü
sena.
22- Lüzumsuz sualin faydasız
cevabını vermek…
(Alıntı)
Yorumlar
Yorum Gönder