Tuvalet Âdabı

Tuvalet Âdabı

Tuvalete girerken aşağıdakilerin yapılması müstehaptır;

1. Tuvalet ihtiyacı açık alanlarda giderilecek ise, gizliliğe dikkat edilmeli ve gözlerden uzak olunmalıdır. Câbir radiyallahu anh anlatıyor; “Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem ile birlikte bir yolculuğa çıktık. Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem tuvalet ihtiyacı için uzaklaştı, görünmeyecek bir yere yaptı.”

Hiç kuşkusuz hanımların görülmemesi çok daha önemlidir.

2. Tuvalete girerken, “Bismillâh. Allahümme innî eûzü bike mine’l-hubsi ve”l-habâis.” Anlamı: “Allah’ım! Pislikten ve cin ve şeytan gibi kötü yaratıklardan sana sığınırım.” denir.

Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem; “cinlerin gözlerinden ve insanların gizliliklerinden korunmak için, tuvalete girerken “Bismillah” denilmelidir” buyurmuştur. [63]

Enes radiyallahu anh anlatıyor; Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem tuvalete girerken, "Allâhumme innî eûzu bike mine’l-hubusi ve’l-habâisi" “Allah’ım dişi ve erkek şeytanlardan sana sığınırım” derdi. [64]

3. Tuvalete girerken sol ayakla girilmeli, sağ ayakla da çıkılmalıdır. Çünkü değerli işlerde sağla, değersiz işlerde ise solla başlamak gerektiğini ifade eden rivayetler vardır. [65]

4. Tuvaletten çıktıktan sonra “Gufrâneke” (beni bağışla) denir.

Âişe (radiyallahu anhâ) anlatıyor; “Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem tuvaletten çıktığı zaman “Gufrâneke” derdi.[66]

5. Tuvalet, kıbleye doğru yapılmamalıdır.

Ebû Eyyûb el-Ensârî radiyallahu anh anlatıyor; Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem “Tuvaletinizi yaparken kıbleye yönelmeyin, arkanızı da dönmeyin. Doğuya veya batıya dönerek yapın” buyurdu.

Ebû Eyyûb radiyallahu anh der ki; “Şam”a geldiğimiz zaman, tuvaletlerin kıbleye doğru inşa edilmiş olduğunu gördük. Bu nedenle yönümüzü değiştirerek oturuyor ve Allah Teâlâ”dan mağfiret diliyorduk!” [67]

6. Taş, yaprak ve kâğıtlarla temizlenmek caizdir. Ama su ile temizlenmek daha faziletlidir.

Enes bin Mâlik radiyallahu anh anlatıyor; “Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem tuvalete girdiğinde ben, benim yaşımdaki bir çocukla birlikte su kabı ve ucunda keskin demir bulunan bir asa taşırdım. Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem su ile temizlenirdi.” [68]

Aişe (radiyallahu anhâ) anlatıyor; Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem buyurdu ki; “Herhangi biriniz, tuvalete gitmek istediğinde, temizlik için yanına üçtaş alsın. Bu taşlar ona yeter.”[69]

Kuru kâğıtların kullanılması, taşların kullanılması gibidir. Ancak suyun kullanılması daha faziletlidir. Saîd bin el-Müseyyeb”e, büyük abdest ihtiyacını giderdikten sonra su ile temizlenmenin hükmü soruldu. O da; “Bu şekilde ancak hanımlar temizlenir” dedi.” [70]

7. Kemik veya hayvan tersiyle temizlenilmez.

Câbir radiyallahu anh, “Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem kemik ve hayvan tersiyle temizlenmeyi yasakladı” dedi. [71]

8. Cinsel organa sağ elle dokunmamalı ve sağ elle temizlenilmemelidir. (Eğer sol el kullanılamayacak durumda ise o zaman sağ el kullanılabilir.)

Katâde radiyallahu anh anlatıyor; Rasûlallah Sallallahü Aleyhi Vesellem buyurdu ki, “Biriniz idrarını yaptığında organına sağ eliyle dokunmasın ve sağ eliyle temizlenmesin.”[72]

Hanımların sağ elleriyle organlarına dokunmalarının hükmü, erkeklerin sağ elleriyle organlarına dokunmalarının hükmü gibidir. Nitekim hanımlar, erkeklerle özdeştirler.[73]

9. İnsanların yol güzergâhı ile gölgelendikleri yerlerde tuvalet ihtiyacı giderilmemelidir.

Ebû Hureyre radiyallahu anh anlatıyor; Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem “İki melundan sakınınız!” buyurdu. Sahabeler; “Ey Allah’ın Rasulü! İki melun nedir?” dediler. “İnsanların yol güzergâhıyla gölgelendikleri yerlerde tuvalet ihtiyacını giderendir” buyurdu.[74]

10. Banyo yapılan yerde küçük abdest yapmak mekruhtur.

Rasulûllah Sallallahü Aleyhi Vesellem, kişinin banyo yaptığı yerde küçük abdestini yapmasını yasaklamıştır.[75]

11. Durgun suya küçük abdest yapmak caiz değildir.

Câbir radiyallahu anh anlatıyor; “Peygamber Sallallahü Aleyhi Vesellem; durgun suya küçük abdest bozmayı yasaklamıştır.”[76]

12. Yellenme nedeniyle temizlenmek gerekmez. Çünkü yellenmek ve yellenmeyle birlikte çıkan hava kabarcıkları necis değildir.

İmam Ahmed bin Hanbel, “Yellenme nedeniyle temizlenmenin gerektiği hususunda ne Allah’ın kitabında, ne de Rasulünün sünnetinde bir hüküm yoktur” demiştir.

13. Tuvalette Allah zikredilmez.

Allah Teâlâ, “kişinin Allah’ın nişanelerine saygı göstermesi, kalplerin takvâsındandır (Allah’a karşı gelmekten sakınmasındandır.).” buyurmuştur. [77]

14. Tuvalette konuşulmaz ve selam alınmaz.

15. Necasetin elbiseye sıçramasından korunmak için küçük abdest yaparken, sert olmayan uygun mekânların tercih edilmesi müstehaptır.

[63] Tirmîzî, 606; İbni Mâce, 297; Sahihu’l-Câmi, 3611.

[64] Buhârî, 142; Müslim, 375; vdğ.

[65] Şevkânî, “es-Seylu’i-Cerâr”, 1/64.

[66] Tirmîzî, 7; Ebû Dâvûd, 30; İbni Mâce, 300.

[67] Buhârî, 144; Müslim, 264; vdğ.

[68] Buhâri, 152; Müslim, 271; vdğ.

[69] Sahih hadistir. Nesâî, 44; Ebû Dâvûd, 40.

[70] Sahih senetle rivayet edilmiştir. İmam Mâlik, Muuattâ, 66.

[71] Müslim, 263; Ebû Dâvûd, 38.

[72] Buhârî, 153; Müslim, 267; Benzer lafızlarla İbni Mâce, 310.

[73] Müellif burada, Peygamberimizin hadisinden alıntı yapmıştır. Hadiste, ha­nımların hüküm konusunda erkeklerle aynı oldukları ifade edilmektedir. Hadisin metni için bkz. Ebû Dâvûd, 236; Tirmîzî, 113; Ahmed, 6/256-377 (Çeu)

[74] Müslim, 269: Ebû Dâvûd, 25; Sahîhu’l-Câmi. 110.

[75] Sahih hadistir. Nesâî, 238; Ebû Dâvûd, 28.

[76] Müslim, 281; Nesâî, 35.

[77] Hac, 32.