Nakşibendi (Hacegan) Yolunun 11 Esası Kelimât-ı Kudsiyye (Kısa)

1- Hûş Der – Dem: Alınan her nefeste uyanık bulunmak; gaflette olmamak, her nefeste şuurlu olmak.

2- Nazar Ber Kadem: Yürürken bakışlarını ayağından ayırmamak, dikkatini dağıtacak hiçbir şeye bakmamak.

3- Sefer Der Vaten: Kişi her nefesinde Rabbine gittiğinin şuurunda olmak, Halktan ayrılıp Hakk’a gitmek.

4- Halvet Der Encümen: Dışı halkla, içi Hak Teâlâ ile beraber olmak.

5- Yâd Kerd: Hem kalp, hem dil ile zikre devam etmek.

6- Bâz Geşt: Maksadın Allah’ü Teâlâ ve Allah’ü Teâlâ rızası olmasıdır. Bütün dünyevi istekleri terk edip, Allah’ü Teâlâ’ya dönüş. Mürid, “Ya Rabbi, benim muradım, maksadım sensin. Ben senin rızanı talep ediyorum. Hedefim sensin, yaptığım işi senin rızan için yapıyorum!” diyecek.

7- Nigâh Daşt: Kalbi zararlı ve lüzumsuz düşüncelerden korumak.

8- Yâd-ı Daşt: Allah’ü Teâlâ’yı sürekli hatırlamak, asla unutmamak.

9- Vukûfi Zamâni: Vaktin kıymetini bilmek; zamana vâkıf olmak ve zamanı yönetebilmektir.

10- Vukûfi Adedi: Zikir sayısına dikkat ve riayet göstermek.

11- Vukûfi Kalbi: Kalbi kontrol etmek, kalbe hakim olmak, kalbinde Allah’ü Teâlâ’dan başka hiç ama hiç bir şeyin olmaması.

=========

Nigah: Bakmak, bakış, bakma, göz.

Nigah Daşt: Farsça, gözü korumak anlamındadır. Havâtır’ı kontrol altında tutup, Allah'ın gayri herşeyi (Masiva)i terk etmek, kalbinden atmak.

Havâtır: Akılda gezip dolaşan düşünceler.

Yâd-Daşt: Farsça, hatırda tutmak, zihinde tutmak manalarına gelen bir tâbir.

Zikrin, Allahü teâlâyı anmanın ve hatırlamanın kalbe yerleşmesi, meleke hâline gelmesi.  “Yâd-ı daşt” en yüksek mertebedir. Ondan sonra mertebe yoktur. (İmâm-ı Rabbânî)

Bâz: Dönüş.

Geşt: Seyretme, dolaşma, gezme.