Mevlâna

Mevlâna

Asıl ismi Muhammed Celaleddin’di onun

Genç yaşta ders okutmuş denmiş Mevlana olsun

Rumi Anadolunun o zamanki adıdır

Mevlana Celaleddin Rumi diye anılır

Gönüller sultanını nasıl etmeli tarif

Onu anlatmak için değilim ki ben arif

O büyük bir ummandır ben vahada dururum

Tarif etmem imkânsız girersem boğulurum

Araştırır bulurum hayatını yazarım

Tarihsel akışını ard arda sıralarım

Kusur varsa benimdir affedilmek dilerim

O ummandan bir damla nasiplenmek isterim

Bin iki yüz yedide tarihi konulmuştur

Afganistan, Horasan, Belh şehrinde doğmuştur

Otuz eylül diyerek kayıtlarda tutulmuş

Bin yüz seksen ikidir diyenlerde bulunmuş

Babası o yörede çok sevilen biridir

Bilginlerin sultanı ünvanıyla bilinir

Bahaeddin Veled’dir kullanılan tam adı

Hüseyin Hatibi’den geliyordu soyadı

Annesi Belh emiri Rükneddin’in kızıdır

Mümüne hatun diye saygılarla anılır

Babasının annesi Harzemşah prensesi

On dördüncü göbekten şeriftir sülalesi

Bin iki yüz on iki Mevlana beş yaşında

Bilinmezler mevcuttur babanın kafasında

Fahreddin-i Razi’ye açıkça tavır koyar

O da buna incinir Harzehşah’a gammazlar

Siyaset karışıyor insanlar huzursuzdur

Moğol istilasının tehlikesi bulunur

Bilginlerin sultanı Belh şehrinden ayrılır

İlk durak Nişabur’dur orada konaklanır

Feridüddin Attar’la karşılaşır orada

Mutasavvıf bu kişi nur bulur Mevlana’da

Yolculuk bitmemiştir Bağdat, Kufe geçilir

Kafile haç yapacak Mekke şehrine gelir

Haç görevi yapılır geriye dönüş başlar

Yolunun üzerinde Şam diyarına uğrar

Şeyh-i Ekber Muhyiddin Mevlana’ya bakıyor

Okyanus bir denizin arkasındadır diyor

Malatya, Sivas, Niğde, Kayseyi’yi geçmişler

Karamana gelerek orada yerleşmişler

Subaşı Emir Musa bir medrese yaptırmış

Mevlana Karaman’da yedi sene yaşamış

Bin iki yüz yirmi beş dönüm yılı oluyor

Ailesi orada eş adayı buluyor

On sekiz yaşındadır Mevlana o sırada

Düğünü yapılmıştır çabucak bu arada

Şerefeddin Lala’nın kızı gelin alınır

Mevlana evlenmiştir bir bağ ile bağlanır

Gevher Hatun eş olur Mevlana’ya ilk önce

Onun ilmi gelişir babası ders verince

Sultan Veled onların ilk çocuğu olmuştur

Alâeddin Çelebi daha sonra doğmuştur

Aradan yıllar geçer Gevher hatun ölüyor

Mevlana evliliği ikinci kez görüyor

Bir çocuklu dul kadın Kerre Hatun gelmiştir

İki oğlan bir de kız dünyaya getirmiştir

Muzaffereddin ile Emir Alim Çelebi

Onun çocuklarıdır Melike Hatun gibi

Selçuklu devletinin ihtişamlı zamanı

Alaeddin Keykubad bu dönemim sultanı

Karamandan Konya’ya davet eder onları

Amacı toplamaktır bütün ulemaları

Bahaeddin veled der dostlarımla gideyim

Ülkemin başkentinde halka hizmet edeyim

Üç mayıs bin iki yüz yirmi sekiz gününde

Mevlana babasıyla ülkenin başkentinde

Törenle karşılanır gönüllerin sultanı

İplikçi medresesi olur gerçek mekânı

Konya’ya yerleşmeyi anlatıyor Mevlana

Allah’ın inayeti Anadolu halkına

Ebu Bekir Sıdık da merhamete layık der

Fakat insanlar bilmez irşat edici bekler

Allah sebep yaratıp bir lütufta bulunur

Horasandan Konya’ya gelişim vuku bulur

Allah’ın izni ile bildiğini saçıyor

Anadolu halkını altın gibi yapıyor

Bu insanlar Allahın sevgili kullarıdır

Allah aşkı her zaman kalplerde kalmalıdır

Bin iki yüz otuz bir on iki ocak gelir

Mevlana’nın babası Rahmana canı verir

Mezar yeri olarak gül bahçesi seçilir

Selçuklu sarayında kabir yeri eşilir

Bu yer bugün müzedir o zamanki yerinde

Unutulmadı o da Mevlana sayesinde

Babası hem hocası, hem tarikat şeyhidir

Mevlana tasavvufu babasından öğrenir

Yirmi dört yaşındadır babayı kaybedince

Makamına oturur tek varissin denince

Bir yıl sonra Konya’ya büyük bir mürşit gelir

Mevlana’yı çocukken sırtında gezdirmiştir

Kalplerdeki sırları bilmesiyle ünlüdür

Mevlana bilgilidir fakat eksiklik görür

Bilgide eşin yoktur seçkinlerden birisin

Baban makam sahibi sen o gibi değilsin

Sözleri kavramışsın hali bende kalmış der

Bana uyarsan eğer benden de sana geçer

Seyyid Burhneddin’i babası gibi bildi

Dokuz yıl aralıksız onu mürşidim dedi

O kâmil mürşidinin sohbetleriyle pişti

Nefsini mağlup edip nurla kendinden geçti

Yüksek ilimler yapıp derinleşmek istiyor

Hocasının izniyle ta Halep’e gidiyor

Medrese Halaviyye tefsir fıkıh öğretir

Hocası Kemaleddin ona özel ders verir

Tahsili tamamlayıp Şam’da ilim inceler

Âlimlerle tanışıp dört sene sohbet eder

Şemseddin-i Tebrizi Şam’da bunu görüyor

Halk arasından gelip ellerini öpüyor

Bu dünyanın sarrafı beni anla der, gider

Mevlana sekiz sene onu görmeyi bekler

Konya’ya döndüğünde üç kez çile çıkardı

Üç defa kırkar günle aç ve uykusuz kaldı

Bu sürenin içinde bol bol ibadet yaptı

Üç çilenin sonunda nefsini tam arıttı

Hocası takdirlerle tebriklerle öpüyor

İlimde bir dâhidir kendisine söylüyor

Peygamberler, veliler parmakla gösterir der

Besmeleyle yürüyüp irşat etmeyi bekler

Seyit Burhaneddin’in görevi son bulmuştur

Kendi arzusu ile Kayseri’yi konmuştur

Orada vefat eder Mevlana’nın hocası

Kendisine gelmiştir irşad etme sırası

Babasının yolunda beş yıl hep çabaladı

Dört yüz talebe ile on bin müridi vardı

Gönlünde bir eksiklik onu hep sıkıyordu

Kendine bir sevgili yeni dost arıyordu

Bu arada hak dostu Şems’de yalnızlık çeker

Olgun bir mürşit bulup sohbet etmeyi ister

Bir gece heyecanla ellerini kaldırır

Sevdiğini bana da göster diye yalvarır

Samimi yalvarışa hemen cevap verilir

Aradığı o kişi kalbe ilham edilir

Konya’dadır sevgili Mevlana’dır bu kişi

Onu bulup konuşmak olacaktır ilk işi

Bin iki yüz kırk dörtte yirmi dokuz kasımda

Sevgililer buluşur Konya sokaklarında

Şems anlattı ilk önce Mevlana’ya maşuku

Mevlana’nın bir anda değişiverdi ufku

Mevlana sevdiğini bulduğu bu ilk anda

Cemaline bakınca nuru görmüştü onda

Şems atmış yaşındadır Mevlana otuz sekiz

Onların o halini anlayacak değiliz

Şems bir ayna oluyor Mevlana ona bakar

Gördüğü bu nur ile sanki mekândan çıkar

Sema edip dönerken kendinden geçiyordu

Sohbetlerde kim bilir neler söyleniyordu

İnsanlar anlamadı ben zaten anlayamam

Bu hal nasıl bir şeydir asla da kavrayamam

Dedikodu artınca şems incinir ayrılır

Mevlana kal dese de Şam diyarına varır

Bin iki yüz kırk altı on dört martta gidiyor

Mevlana şiir yazıp oğluna git bul diyor

Sultan Veled saygıyla mektubu ona verir

Şems bu kafile ile tekrar Konya’ya gelir

Gelişiyle Konya’da herkes çok sevinmiştir

Ziyafetler verilip sema tertiplenmiştir

Fakat bazı ahmaklar dedikodu yapıyor

Şems bu kargaşa için sebep benim sanıyor

Bir gün Sultan Veled’e açıyor niyetini

Gizlice ayrılacak kaybedecek kendini

Bin iki yüz kırk yedi ayrılıyor aniden

Hiç haber alınmıyor bir daha kendisinden

Şems gidince Mevlana inzivaya çekilir

O gönül dünyasında neler vardı kim bilir

Herkese soruyordu haber alırım diye

Ondan bahsedenlere veriyordu hediye

Bir gün biri gelerek Şam’da gördüm deyince

Neyi varsa hep verir habere sevinince

Dostları der inanma o adam yalan söyler

Doğru olsaydı zaten canımı verirdim der

İki kere giderek onu Şam’da aradı

Gönülleri sızlatan nice şiirler yazdı

Dedi ki en sonunda ayrı olan bedendir

İkimizde bir nuruz ben oyum o da bendir

Sonraki senelerde Selahaddin Zerkubi

Olmaya çalışmıştır Şemsi Tebrizi gibi

Bir gün dükkanındadır çekiçle altın döver

Mevlana bu ses ile dönüp kendinden geçer

Çıraklara der vurun zayi olsun altınlar

Mevlana’ya katılır o da dışarı çıkar

Mevlana kendisine onu halife seçer

Akraba da olurlar kızını gelin ister

Mevlana dostlarını çekemeyen kişiler

Şeyh Selehaddin’e de o ümmidir dediler

Benim görüşüm yoktur ben aynayım diyordu

Şeyh tevazu gösterip halka ders veriyordu

On bir sene birlikte sohbet edip güldüler

Ayrılığı tatmadan sefaları sürdüler

Bir gün hastalanarak göçer fani dünyadan

Çok sevmesine rağmen ayrılır Mevlana’dan

Hüsameddin Çelebi Mevlana’yı seçmiştir

Onun terbiyesinde olgunluğa ermiştir

Mevlana halifem der huzuruna çağırır

Baş eğmeleri için dostlarını uyarır

Mevlana huzur bulur herkes kabul edince

Hakikatler anlatır gönüller isteyince

Çekemeyen kişiler artık akıllanmıştır

Beş yıl Mevlana ile o makamda kalmıştır

Mevlana’dan sonra da dokuz sene sürecek

Mevlana’nın postunda irşat devam edecek

Mesnevinin yazımı onun ricasıyladır

Yazımda düzeltmede fazla emeği vardır

Ömrünün sonlarında Mevlana sefa sürdü

Bahtsızların fitnesi bitmişti onu gördü

Ömrünün sonundadır öleceğini anlar

Dostlarını çağırır vasiyetini yapar

Hamdım, piştim, yandım der hayatını özetler

Onun gönlü çok büyük bütün insanlık girer

Yüz kere tövbe bozsan yine gel der çağırır

Ümitsizlik yoktur der insanlığa bağırır

Bu yüzden Mevlana’yı bütün dünya tanıdı

Asırlar geçse bile unutulmaz da adı

Ölüm günü anına yeniden doğuş derdi

Şeb-i arus diyerek bunu açık gösterdi

Şeyh Sadreddin geliyor geçmiş olsun demeye

Başlıyordu o anda şifalar dilemeye

Mevlana der şifalar kalan sizlerin olsun

Ben maşuku isterim nuru bilmiyor musun?

Bin iki yüz yetmiş üç on yedi aralıktır

Vadesi tamam olmuş artık ayrılacaktır

Dostlarını çağırır ağlamayın ha diyor

Metanetli davranıp sabretmeyi istiyor

Hanımı yaklaşarak ey alemin nuru der

Hakikat yaymak için olmalıydı seneler

Dört yüz yıllık bir ömür vermeliydi Yaratan

Deyince cevap gelir yatakta Mevlana’dan

Biz firavun değiliz dünyada huzur olmaz

Akıllı olan insan bu dünyada kalamaz

İnsanlığa faydalı olmak için gelmişim

Görev tamamlamaya bu zindana girmişim

Az yeyin az söyleyin günahlardan çekinin

Namazla oruç ile nefsin emrinden geçin

İyilerle bir olup kötülerden kaçılsın

Eziyete cefaya sabırlı davranılsın

İnsanlara faydalı olmak lazım diyordu

Selamlar söyleyerek Hak’ka hamd ediyordu

Pazar günü akşamdır güneş gurup ediyor

Düğün gecesi deyip sonsuzluğa gidiyor

Müslüman gayri Müslim tüm Konya’lı toplanır

Çoluk, çocuk, genç, yaşlı merasime katılır

Müslüman olmayanı Müslümanlar kovarlar

Mevlana sizin kadar bizimdir de der onlar

Vasiyeti gereği cemaat toplanmakta

Sadreddin Konevi’yle namazı kılınmakta

Fakat o dayanamaz imam iken bayılır

Kadı Siraceddin’le namazı tamamlanır

Dünyada çok sevdiği Mevlasını bulmuştur

Şemsi Tebrizi ile sohbete koyulmuştur

Konya’ya simge olan türbesinde yatıyor

Hoşgörüsü, sevgisi İnsanlığı sarıyor

Çelebi Hüsameddin yeşil kubbe yaptırır

Tebrizli Bedreddin var bu binaya mimardır

Bir sanatkâr cevizden işlemeler katmıştır

Mezarının üstüne bir sanduka yapmıştır

Mesnevide ardarda hikâyeler anlatır

Tasavvufi fikirler hatıralarda kalır

Mektubatta mektupla sorulara cevap var

Açıklığa kavuşur dini, ilmi konular

Divanı kebirinde şiirleri toplanmış

Fi Hi Ma Fih içine sohbetlerini almış

Mecalis-i seba’da vaazlar anlatılır

İçinde söylediği bütün hadisler vardır

Tabutumda giderken bende gam var diyordu

Şeytanın tuzağından bizi uyarıyordu

Ölüm ayrılık değil kavuşmaktır Rahman’a

Kabre bırakılınca demeyiniz elveda

Cennete geçiş yeri yeni bir başlangıçtır

Hapis yeri sanmayın özgürlüğe kaçıştır

Ceset toprağa girer yeniden doğmak için

Boş kova sal kuyuya sana suyu getirsin

Yusuf kuyuya düştü yalvarması kurtardı

Ağzı burada kapatan ötelerde açardı

Dünyada istenen şey ahirette olacak

Kulluk yapan cennete ebediyen kalacak

Mezara gamlı gelme at üstünden kederi

Allah hep yaşatıyor aşkından ölenleri

Sanmayın mezarımız gömüldüğü yerdedir

Ariflerle beraber seven gönüllerdedir

Böyle diyor Mevlana verdiği öğütlerde

Binlerce sır gizlidir söylediği sözlerde

Onu anlamak için çok kafa yormalıyız

Kullukta olgunlaşıp Mevlana olmalıyız

Mevlana bir güneştir her yeri aydınlatır

İnsanlık onu bilse dünya kötüsüz kalır

Niğmetullah aradı öğrendi hayatını

Bilmem anlatabildim mi gönüller sultanını

Niğmetullah UÇAR

Antalya

12.09.2008