Dilin Belâsı (Âfâtü’l-Lisân)

Dilin Belâsı (Âfâtü’l-Lisân)

 

İmam-ı Gazâlî Rahmetullahi Aleyh’e göre dil, kalbin tercümanıdır; insanı en çok yükselten de, en çok helâke sürükleyen de yine dildir. Bu nedenle dilin korunmasını, kalbin korunmasına bağlar.

 

Dilin Başlıca Afetleri Şunlardır:

 

1.    Faydasız ve Gereksiz Konuşmak

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh’e göre her söz hesaba tabidir.

Fayda getirmeyen, ne dünya ne ahiret açısından yararı olmayan konuşmalar bile zaman israfıdır ve kalbi karartır.

 

2.    Yalan Söylemek

Yalan, münafıklığın şubesi olarak görülür.

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh: “Yalan, kalbi karartan en büyük perdedir” der.

Sadece açık yalan değil, abartmak, eksiltmek ve yanıltıcı ifade de yalana dahildir.

           

3.    Gıybet (Dedikodu)

İhyâ’nın en uzun başlıklarından biridir.

Gıybeti “öldükten sonra kardeşinin etini yemek” olarak niteler (Hucurât 12'ye atıf).

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh’e göre gıybet, din kardeşinin saygınlığını çiğnemektir ve nifak alametidir.

 

4.    Nemîme (Koğuculuk)

 

İki kişiyi birbirine düşürmek için söz taşımaktır.

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh, nemîmenin toplulukları çökerten en tehlikeli dil afeti olduğunu söyler.

 

5.    Mücadele – Tartışma Üslubu Bozukluğu

 

Haklı olsan bile, sadece üstün çıkmak için tartışmayı uzatmak kalbi öldürür.

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh’e göre gereksiz münakaşa, enaniyeti besler.

 

6.    Lüzumsuz Şaka ve Alay

 

Şaka yapmanın caiz olduğunu kabul eder fakat kalp kıran, ciddiyeti bozan veya yalana dayalı şakaları haram kabul eder.

 

7.    Övgü (Meddih) ile İnsanı Yoldan Çıkarmak

 

Birini aşırı övmek hem övülen kişiyi hem öveni tehlikeye sokar.

Gazâlî Rahmetullahi Aleyh: “Övgü, nefsi şişiren zehirli bir bal gibidir.”

 

8.    Yersiz Sitem, Sövme, Kötü Söz

 

Hakaret, beddua, kalp kıran sözler ve kırıcı dil kullanımını dil afetlerinin en yaygınlarından sayar.

 

9.    İkiyüzlülük İçeren Sözler

 

Dil ile kalbin farklı olması Gazâlî Rahmetullahi Aleyh’e göre nifakın özüdür.

(Örn. içten gelmeyen övgüler, yapmayacağı sözleri vermek, samimi olmayan hâl-hatır soruşlar.)

 

10. Fazla Konuşmak – Az Konuşma Fazileti

 

Hz. Peygamber’in “Ya hayır söyle ya sus” hadisini merkeze alarak, dilini koruyan kişinin dindarlığının güçleneceğini söyler.

Sessizliği, murakabeyi ve az konuşmayı kalp eğitiminin temeli kabul eder.

 

11.“Dilin serbest bırakılması, kalbin ölmesine sebep olur.”

(İhyâ, Âfâtü’l-Lisân)

 

12.Dil, kalbin en hızlı kirlenen ve en hızlı temizlenen kapısıdır.

Bu nedenle Gazâlî Rahmetullahi Aleyh, dil terbiyesini tasavvufî arınmanın başlangıcı kabul eder.

 

(İmam Gazali Rahmetullahi Aleyh)