İbadetlerdeki Vaciblerden Bazıları Şunlardır

 İbadetlerdeki Vaciblerden Bazıları Şunlardır

 Vacib Nedir?

Vacib, yapılması farz gibi kesin olan, fakat Kur’an-ı kerimdeki delili farz kadar açık olmayan emirlere denir. Vacibin hükmü farz gibidir. Vacibi terk etmek, tahrimen mekruhtur.

01- Adağı yerine getirmek,

02- Başlanan nafile namazı tamamlamak,

03- Vitri kılmak ve kunut duasını okumak,

04- Namazda bir farzdan bir farza geçmek, mesela kıyamdan rükûa giderken ve secdeden kıyama kalkarken geçişi geciktirmemek,

05- Esselamü aleyküm ve rahmetullah diyerek namazdan çıkmak,

06- Farzların iki rekâtında ve diğer namazların her rekâtında Fatiha okumak,

07- Fâsid olan yani bozulan sünnet ve nafile namazları iade etmek,

08- İlk iki rekâtta Fatiha okumak,

09- Fatiha’yı zamm-ı sureden önce okumak,

10- Namazda son oturuşta Ettehıyyatü’yü okumak,

11- Namazda birinci oturuşta oturmak ve Ettehıyyatü’yü okuyunca beklemeyip kalkmak,

12- Bayram namazlarını kılmak ve kurban bayramında, Arefe günü sabah namazından, dördüncü günün ikindi namazına kadar, farzlardan sonra teşrik tekbirini okumak,

13- Cemaatle kılınan namazda imama tâbi olmak,

14- Namazda zamm-ı sure okumak,

15- Nisaba malik olan için fıtra vermek ve kurban kesmek,

16- Rükûda üç kere Sübhanallah diyecek kadar durmak,

17- Gerektiğinde secde-i sehv yapmak,

18- Secdeleri birbiri arkasından yapmak,

19- Sesli okunacak yerde sesli, sessiz okunacak yerde sessiz okumak,

20- Tadil-i erkâna riayet etmek,

21- Tahrimen mekruhu terk etmek,

22- Tilavet secdesi yapmak.

Şart Anlamındaki Vacibler

Aşağıda, vacib diye geçen hükümler; farzdır, şarttır anlamında kullanılmıştır:

01- Allahü Teâlâ’nın, ihsan ettiği nimetlere şükretmek vacibdir. (Ahlak-ı alai)

02- Resulullahın peygamberliğini işitene iman etmek vacibdir. (Mevahib-i ledünniye)

03- Her asırda yaşayan her milletin, Resulullaha uyması vacibdir. (S. Ebediyye)

04- Semavi dinlerin âyet-i kerime veya hadis-i şerifle bildirilen ve nesh edilmeyen hükümleriyle amel etmek vacibdir. (Tefsir-i Mazheri)

05- Herkesin sanatının, mesleğinin ilmini öğrenmesi vacibdir. (Kimya-i Saadet)

06- Âyet ve hadislerle kesin olarak bildirildi ki, namaz kılmak vacibdir. (El-muvafakat)

07- Gıybetten sakınmak vacibdir. (Mekatib-i şerife m.85)

08- Hayzlı veya nifaslının, kan kesilince gusletmesi vacibdir. (Fetava-yı Hindiyye)

09- Düşman, İslam ülkesine saldırınca, herkesin savunması vacib olur. (El-ihtiyar)

10- Kabul edeceği umulan kimseye, emr-i maruf yapmak vacibdir. (Berika)

11- Emr-i marufu, yumuşak yapmak da vacibdir. (Berika)

12- Halife-i müsliminin seçip emrettiği ictihada göre amel etmek vacib olur.(Mecelle)

13- Avamın müctehidi taklit etmesi [bir mezhebe uyması], vacibdir. (Ez-Zehire lil Kurafi)

14- Bugün her Müslümanın, dört mezhepten birinde bulunması vacibdir. (Tahtavi)

15- Her müctehidin kendi ictihadına uyması vacibdir. (Mektubat-ı Masumiyye 2/36)

16- Nasslarda açıkça bildirilen emirlere uymak ve inanmak vacibdir. (Mektubat-ı Rabbani 2/36)

17- Rüşvet alanın, aldığı malı geri vermesi vacib olur. (Redd-ül Muhtar)

18- Müftünün müctehid olması vacibdir. Mutlak müctehid olmayan müftünün fetva vermesi haramdır. Bunun, sadece müctehidlerin fetvalarını nakletmesi caizdir. (Tuhfet-ül-arabi vel-acem)

19- Ana babaya hizmet etmek vacibdir. (Hadika)

20- Erkek olsun, kadın olsun, zi-rahmi mahrem akrabayı ziyaret vacibdir. (Berika)

21- Şafii’de, sünnet olmak vacibdir. (İslam Ahlakı)

22- Peygamberlerin mucize göstermeleri vacibdir. (Mektubat-ı Rabbani 3/86)

23- Bir mahallede salih kimse kalmayıp, fesat ve bid’at artınca, başka mahalleye göçüp yerleşmek veya böyle bir şehirden başka şehre hicret etmek vacib olur. (Kenz-i mahfi)

24- Hayvan keserken (Bismillahi) veya (Allahü ekber) demek vacibdir. (İbni Âbidîn)

25- Hanbeli mezhebinde sözünde durmak vacib, durmamak haram olur. (İslam Ahlakı)

26- Eshab-ı kiramın hepsinin salih ve adil olduğuna inanmak, hiçbirine dil uzatmamak, düşmanlık etmemek, bütün Müslümanlara vacibdir. (Mirat-i kâinat)

27- Sultan zalim de olsa, İslamiyet’e uygun emirlerine itaat vacibdir. (Faideli Bilgiler)

28- Resulullahın Ehl-i beytine ve hanımlarına saygı göstermek vacibdir. (Kurret-ül ayneyn)

29- Kâfirlerin ibadet olarak yaptıkları, kâfirlik alameti olan şeyleri tahkir etmek vacibdir. (Birgivi)

30- Allah’ın düşmanı olduğu için, kâfirlere (Buğd-ı fillah) vacibdir. (Mektubat-ı Masumiyye 3/55)

31- Müslümana ilk vacib olan şey, ahkâm-ı İslamiyeye uymaktır. (El-münire)

32- Üzerinde Allah hakkı veya kul hakkı bulunanın, iki şahit yanında vasiyet yazması vacibdir. Üzerinde hak yoksa, vasiyet yazmak müstehab olur. (Cila-ül-kulub)

33- Borçları ödeyip, ölüme hazırlanmak ve ölüm hastalığında vasiyet yazmak vacibdir. (S. Ahiret)

34- Eshab-ı kirama uymak vacibdir. (Faideli Bilgiler) [Bu, müctehidler içindir.]

35- Kız ve oğlan çocuk, yedi yaşına gelince, namazı emretmek velisine vacib olur.(Ey Oğul İlmihali)

36- Dar-ül-harbde imana gelenin, Dar-ül-islama hicret etmesi vacib olur. (Redd-ül-muhtar)

37- Çocuğun, babasına hizmet etmesi vacibdir. (Hadika)

38- Zengin babanın, fakir çocuğunu evlendirmesi vacibdir. (Uyun-ül-besair)

Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:

·     “Helal kazanmak için sıkıntı çekenlere, Cennet vacib olur.” (R. Nasıhin)

·     “Allah’a şirk koşmadan ihlâsla ibadet edene, Cennet vacib olur. Allah’a şirk koşarak mülaki olana da, Cehennem vacib olur.” (Hâkim)

·     “Gurbetteyken ölen garip Müslümana, Cennet vacib olur” (E. Nuaym)

·     “Yalan yeminle, haksız olarak, birinin malını alana, Cehennem vacib olur.” (Bagavî)

·     “Ölürken kelime-i şehadeti söyleyene, Cennet vacib olur.” (Taberani)

·     “Beş vakit namazı doğru kılana, Cennet vacib olur.” (Taberani)

·     “Beş vakit namazı kırk gün cemaatle kılana, Cennet vacib olur.” (Ebu Ya’la)

·     “Bir yetimi, kendini kurtarana kadar bakıp büyütene, Cennet vacib olur.” (Taberani)

·     “Haşefe içeri girince, meni gelse de, gelmese de gusül vacib olur.” (Taberani)

·     “Köle, kadın, çocuk ve hasta hariç, Cuma namazı her Müslümana vacibdir.” (Hâkim)

·     “İmamla birlikte dört kişi olan köyde, Cuma kılmak vacibdir.” (Deylemi)

·     “Gaza vacibdir. Cenaze namazı da vacibdir.” (Ebu Ya’la)

·     “Ebu Bekir’i sevmek ve ona şükretmek vacibdir.” (Deylemi, Hatib, Münavi)

·     “Fıkıh öğrenmek, her Müslümana vacibdir.” (Hâkim)

·     “Aksırıp elhamdülillah diyen mümine, yerhamükellah demek vacib olur.” (Buhari)

·     “Kabrimi ziyaret edene, şefaatim vacib olur.” (Bezzar, Dare Kutni, Taberani, Kadı İyad)

·     “Bir mani yoksa emr-i maruf ve nehy-i münker vacibdir. Mani varsa susmak helaldir.” (Deylemi)

·     “İhlâsla, “Rabbim Allah, dinim İslam ve peygamberim Muhammed aleyhisselam” diyene, Cennet vacib olur.” (Hâkim)