Îmânın Şubeleri Nelerdir?

 Îmânın Şubeleri Nelerdir?

 

"Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyi izâle etmek, en yükseği 'Lâ ilâhe illallah' demektir..."

Sünenü'n-Nesâî'nin son cildinde: "Îmân 70 küsûr şu'bedir. Hayâ da îmândan bir şu'bedir." Yine "Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Hayâ, îmândan bir şu'bedir” lafızları yer almıştır.

2. Hadîste, yolda eziyet veren şeylerin diken, taş, necâset vb. olduğu belirtildikten sonra hayânın îzâhına geçilmiştir.

Sünenü İbn-i Mâce'deki lafızlarda da bazı farklar vardır:

"Îmân altmış küsûr veya yetmiş küsûr bâbdır. Ednâsı yoldan ezâ veren şeyi izâle etmek, en yükseği “Lâ ilâhe illallah” demektir. Hayâ îmândan bir şu'bedir."

Îmânın şu'beleriyle ilgili hadîs hakkında İmâm, Hâfız Ebû Hâtim İbn-i Hibbân demiştir ki: "Bu hadîsin ma'nâsını bir müddet araştırdım… Allahü teâlânın Kitâbındakilere, sünnettekileri ilâve edip mükerrerleri çıkardım. Gördüm ki Allahü teâlânın ve Nebîsinin (aleyhisselâm), îmândan saydıkları 79 şu'be olmaktadır… Bunun üzerine anladım ki Hazret-i Peygamberin (aleyhisselâm) murâdı, bu sayının Kitâb ve Sünnette bulunduğudur."

Bu hadîste beyân olunan “şu'be” kelimesinin ma'nâlarına dâir kaynaklarda geçenleri özetleyecek olursak: Îmânın tâifeleri (grupları), kıt'aları, fırkaları, parçaları, dalları, bâbları, nev'leri, cüzleri, hasletleri karşılıklarını görürüz.

Îmânın hasletlerinin neler olduğunu, İmâm, Muhaddis Ebû Bekr Ahmed İbnü'l-Hüseyn el-Beyhakî'nin (384-458) “Şu'abu'l-Îmân” isimli eserini ihtisâr eden Ebû Ca'fer Ömer el-Kazvînî'nin (v. 699) muhtasarından aynen tesbît edelim:

 

01- Allah'a (azze ve celle) îmân, 

02- Allah'ın Resûllerine îmân, 

03- Meleklere îmân, 

04- Kur'ân'a ve ondan önce indirilmiş olan kitapların hepsine îmân, 

05- Kaderin hayrının ve şerrinin Allah'dan olduğuna îmân, 

06- Âhiret gününe îmân, 

07- Öldükten sonra dirilmeye îmân, 

08- İnsanların kabirlerinden diriltildikten sonra (hesap için) meydânda haşrolunacaklarına îmân, 

09- Mü'minlerin yurd ve karârgâhlarının Cennet; kâfirlerin varacakları yer ve karârgâhlarının Cehennem olacağına îmân, 

10- Allah'ı (azze ve celle) sevmenin vücûbuna îmân, 

11- Allah'dan korkmanın vücûbuna îmân, 

12- Allah'dan recâda bulunmanın vâcib olduğuna îmân, 

13- Allah'a tevekkül etmenin vâcib olduğuna îmân, 

14- Hazret-i Peygamber'e (aleyhisselâm) muhabbetin vâcib olduğuna îmân, 

15- Hazret-i Peygamber'i ta'zîm, tebcîl ve tevkîrin vâcib olduğuna îmân, 

16- Kişinin, dîni üzerinde büyük bir hırs göstermesi, öyle ki ateşe atılmak, ona küfürden daha sevimli gelmeli, 

17- İlim taleb (ve tahsîl) etmek, 

18- İlmi neşretmek, 

19- Kur'ân-ı mecîd'e ta'zîmde bulunmak. Bu da onu öğrenmek, öğretmek, hudûd ve ahkâmını hıfzetmek, helâl ve harâmını bilmek, Kur'ân ehlini ve hâfızlarını tebcîl etmek, âyetlerin ma'nâsını düşünüp Allah'ın vaîdinden ağlamak sûretiyle olur. 

20- Tahâretler, 

21- Beş vakit namaz, 

22- Zekât 

23- Oruç, 

24- İ'tikâf, 

25- Hac, 

26- Cihâd.

27- Allah yolunda nöbet, 

28- Düşmâna karşı sebât, 

29- Mücâhidlerin ganîmetten beşte birini, devlet başkanına veya vazîfelendirdiği kişiye (beytül-mâle) vermeleri, 

30- Allah'a kurbet kasdıyla köle âzâd etmek. 

31- Cinâyetler sebebiyle vâcip olan keffâretler, 

32- Akidleri yerine getirmek, 

33- Allah'ın nimetlerinin müteaddid ve onlara şükrün vâcip olması, 

34- Dili, ihtiyâcı olmayan şeylerden korumak ki buna yalan, gıybet, nemîme, fuhuş=kötü söz dâhildir. 

35- Emânetlere riâyet ve onları sâhiplerine edânın vâcib olması, 

36- İnsanları öldürmenin ve onlara karşı cinâyetin harâmlığı, 

37- Tenâsül uzuvlarını (yasak yerde) kullanmanın harâmlığı ve onlarda iffet sâhibi olmanın vücûbu, 

38- Eli, harâm mâllardan çekmek ki bunlara hırsızlık, yol kesicilik, rüşvet yeme ve şer'an hakkı olmayan şeyi yemenin harâmlığı dâhil olur. 

39- Yeme ve içmede harâmlardan korunmanın ve helâl olmayan yiyecek ve içeceklerden kaçınmanın vücûbu, 

40- Giyilmesi ve takılması harâm ve mekrûh olan elbise ve zînetlerden korunmanın lüzûmu, 

41- İslâmiyete muhâlif oyun ve eğlencelerin harâmlığı, 

42- Nafaka husûsunda iktisâd etme ve bâtıl olarak mâl yemenin harâmlığı, 

43- Hasedin harâmlığı, 

44- İnsanların ırzlarının (medh ve zemm olunacak tarafları, kendileri, hasebleri ve neseblerinin) harâmlığı, 

45- Ameli sırf Allah için yapma (ihlâs) ve riyâyı terk, 

46- İyilik yapınca sevinmek, kötülük işleyince üzülmek, 

47- Her günâhtan tevbe etmek, 

48- Kurbânlar -ki bunlar hedy, udhiyye ve akîka kurbânlarıdır, 

49- Ülü'l-Emre itâat, 

50- Cemâatın üzerinde olduğu yola temessük (yapışmak), 

51- İnsanlar arasında adâletle hükmetmek, 

52- Ma'rûfu emir, münkerden nehiy, 

53- Birr (iyilik) ve takvâda yardımlaşma, 

54- Hayâ, 

55- Ebeveyne birr (iyilik ve ihsân), 

56- Sıla-i rahm, 

57- Güzel ahlâk sâhibi olmak; buna, öfkeyi yenmek, yumuşak olmak ve tevâzu girer, 

58- Kölelere ihsân, 

59- Efendilerin köleler üzerindeki hakları,

60- Evlâd ve âilenin hakları: Adamın çocuğu ve hanımına bakması ve muhtaç oldukları dîn bilgilerini onlara öğretmesi, 

61- Mütedeyyin kişilere yaklaşma, onları sevme, aralarında selâmı yayma, onlarla müsâfeha ve bunun gibi sevgiyi artıran şeyleri yapmak, 

62- Selâma cevap vermek, 

63- Hastayı ziyâret, 

64- Ehl-i kıbleden ölenlerin cenâze namazlarını kılmak, 

65- Aksırana rahmet ve bereket duâsında bulunmak, 

66- Kâfirler ve müfsidlerden uzaklaşmak ve onlara sert davranmak, 

67- Komşuya ikrâm, 

68- Misâfire ikrâm, 

69- Günâhkârların günâhlarını örtmek,

70- Musîbetler ile nefsin lezzet ve şehvetlerine (yani yasaklara) karşı sabır, 

71- Zühd sâhibi olma ve tûl-i emelden sakınmak, 

72- Ehline karşı gayûr olmak ve erkekleri âilesinin yanına sokmamak, 

73- Lağv (güzel olmayan her türlü söz ve fiil, bütün bâtıl, oyun, şaka ve masiyet)den yüz çevirmek, 

74- Cûd ve sehâ (cömertlik ve kerem), 

75- Küçüğe merhamet, büyüğe hürmet etmek, 

76- İnsanların aralarını düzeltmek, 

77- Kişinin kendisi için istediğini, Müslümân kardeşi için de istemesi, kendisi için istemediği şeyi, dîn kardeşi için de istememesi...

 

Kaynak: Ramazan Ayvallı (Türkiye Gazetesi)