İmam-ı Azam Ebu Hanife Rahmetullahi Aleyh’ten Tavsiyeler

İmam-ı Azam Ebu Hanife Rahmetullahi Aleyh’ten Tavsiyeler

 

01- Ancak ilmi bir ihtiyaçtan dolayı devlet başkanı ile yakın ilişki içinde ol. Onun yanında ateş içerisinde imiş gibi ol. Çünkü sultan kendisi için istediğini başka hiç kimse için istemez.

 

02- “Ben en büyük zenginliğe helâl ve haram ilmini öğrenekle eriştim!”

 

03- Devlet başkanı sana bir mesele arz ettiğinde, söylediklerini kabul edeceğine kani olmadıkça, o meseleyi çözmeyi kabul etme.

 

04- Avamın (sıradan seviyesiz ve bilgisiz insanların) arasında, sorulmadan rastgele konuşma.

 

05- Avamın ve tacirlerin yanında ilme ve dine ait olmayan sözlerden kaçın ki, mala rağbet ve sevgin üzerinde durulmasın.

 

06- Avam arasında ne gül, ne de tebessüm et, yılışık olma.

 

07- Gereksiz yere çarşıya – pazara sıkça çıkma.

 

08- Olgunluğa erişmemiş yeni yetişmelerle çok konuşma, senli benli olma.

 

09- Sokaklarda, mescitlerde yiyip içme. Yol kenarlarındaki çeşme ve sulardan su içme.

 

10- Yol ortasında oturma. Yok, illâ da oturacaksan hiç olmazsa mescitlerde otur.

 

11- Dükkânlarda oturma.

 

12- İpek ve ipek karışımı elbiseleri giyme, ahmaklığa yol açar.

 

13- Evlilik hayatının tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek duruma gelmedikçe evlenme. Önce ilim talep et, sonra helâl mal kazan, sonra da evlen.

 

14- Gençliğinde hep ilimle uğraş. Çünkü gençlik, gönlün ve zihnin boş ve temiz olduğu andır.

 

15- Her daim Allah’tan kork, emaneti eda et, seviyeli seviyesiz tüm insanlara nasihat et.

 

16- Hiç kimseyi küçük görme. Kendi vakarını tanıdığın gibi başkalarının vakar ve haysiyetini de tanı.

 

17- Bilgisiz kişilerle özellikle dini konularda tartışmaya girme.

 

18- Tartışma kurallarına uymayanlar ve çıkar elde etmek için tartışanlarla tartışma.

 

19- Her kim sana soru sorarsa, sadece sorusuna cevap ver. Meseleyi fazla dağıtma.

 

20- Kazançsız ve azıksız on yıl da kalsan ilimden yüz çevirme. Çünkü ilimden yüz çevirdiğinde maişet derdi, geçim sıkıntısı sana musallat olur.

 

21- Talebelerine, sanki onlar senin çocuklarınmış gibi eğil ki, onların ilme arzuları artsın.

 

22- Hakkı söyleme konusunda sultan dâhil hiç kimseden korkma.

 

23- İnsanların hatalarının ardına düşme, aksine onların güzelliklerini gör. Ancak dini konularda hatalarını gördüklerini diğer insanlara bildir ki ondan sakınsınlar ve ona uymasınlar. Bu konuda hiç kimsenin makam ve mevkiinden çekinme ki, hiç kimse dini bozmaya, bidatleri hortlatmaya cesaret etmesin. Çünkü Allah bu konuda senin ve dinin yardımcısıdır.

 

24- Senden başkalarının yaptığından daha çok ibadet ve itaatte bulunmaya çalış ki, ilmin meyveleri üzerinde görülsün.

 

25- Âlimleri bulunan bir yere vardığında orada sadece sen varmış havasına bürünme. Halkı etrafına toplayıp çekip çevirmeye kalkışma. Onların hocalarına dil uzatma. Lüzumsuz ve yersiz tartışmalara girme. Delilsiz, kaynaksız konuşma. Onlardan biri imiş gibi ol. Yoksa sana haset ederler.

 

26- Allah için, hep göründüğün gibi ol. Nasılsan öyle görün.

 

27- Tartışma anında korkak olma. Yoksa bildiklerini karıştırırsın, dilin tutulur kalır.

 

28- Çok gülmekten sakın, çünkü o kalbi öldürür.

 

29- Ancak ağır başlı bir şekilde yürü. Hoppa ve kaypak olma.

 

30- İşlerinde aceleci olma.

 

31- Biri arkandan çağırınca ona kulak verme. Çünkü arkalarından ancak hayvanlar çağırılır.

 

32- Konuşurken bağırıp çağırma. Lüzumsuz yere sesini yükseltme. Sakin ve ağırbaşlı ol.

 

33- Yalnız kaldığında olduğu gibi insanların yanında da Allah’ı zikret.

 

34- Namazlardan sonra kendine ait bir virdin (Allah’ı zikir, şükür, Kur’ân okuma ve dua- olsun.

 

35- Her ay oruç tutacağın belirli günlerin bulunsun. Bu konuda başkaları seni örnek alsın.

 

36- Mecbur kalmadıkça alış-veriş işleri ile uğraşma. Bu işlerini güvendiğin kişilere gördür.

 

37- Kendini kontrol et, başkalarını gözet ki, ilmin ile hem dünyan hem de ahiretinden yararlanılsın.

 

38- Dünyalıklarına ve bulunduğun haline güvenme. Çünkü Allah tüm bunlardan seni hesaba çekecektir.

 

39- Ölümü çokça hatırla.

 

40- Hocaların için dua ve istiğfarda bulun.

 

41- Kabirleri, ilmi ile amel eden zatları ve mübarek yerleri çokça ziyaret et.

 

42- Dine dâvetin dışında hevâ ve heves ehli ile düşüp kalkma. Oyun oynama. Sövüp sayma.

 

43- Ezan okunduğunda hemen mescide koş.

 

44- İnsanların sırlarını açığa vurma.

 

45- Seninle istişare edenle sen de istişare et, ancak rasgele insanlarla değil, seni Allah’a yaklaştıracağını bildiğin kişilerle.

 

46- Cimrilikten sakın. Açgözlü ve yalancı olma. Saçmalama. Her işinde mürüvvetini, insanlığını muhafaza et.

 

47- Her halükârda beyaz, açık renkli elbise giy.

 

48- Dünyaya çokça haris olma, gönül zenginliği içinde ol. Fakir olsan bile kanaatkârlığını, gönül zenginliğini ortaya koy.

 

49- Eşyalarını rasgele insanlara değil, güvendiğin kişilere teslim et. İşlerini de onlara gördür.

 

50- Şu adı bayağı olan dünyayı hep hakir gör, geçici oldu­ğunu aklından çıkarma. Allah katında olanın daha hayırlı ve daha kalıcı olduğunu unutma.

 

51- Bir toplum seni öne geçirmedikçe, ne namazda ne de başka işlerde onların önüne geçme.

 

52- İlim meclislerinde kızma, kendini bilgisizlerle ölçme.

 

53- Bu öğütlerime sarıl ki, Allah’ın izni ile önünde sonunda ondan faydalanasın. Beni de duanda unutma. Ben ancak senin ve Müslümanların maslahatları, yararlanmaları için bu tavsiyeleri yaptım.